Είμαι ένας από τους πολλούς, συμπολίτες μας και μη, που προσυπέγραψα το κείμενο της πρωτοβουλίας του ΙΚΙ που αφορά την προσπάθεια για την αποκατάσταση, επισκευή και ενίσχυση του υφιστάμενου κτιρίου του Αρχαιολογικού μουσείου Αργοστολίου.
Ιλαριανή Τζανετάτου, πολιτικός μηχανικός.
Το κείμενο που συνόδευε την πρωτοβουλία αυτή απηχεί εν πολλοίς και τις δικές μου απόψεις για την ανάγκη διάσωσης σημαντικών κτιρίων της μετασεισμικής πόλης του Αργοστολίου (Δημαρχείο, Διοικητήριο, Μουσείο, Δικαστήριο κλπ) τα οποία τυγχάνει να είναι και έργα διαπρεπών αρχιτεκτόνων εκείνης της εποχής και ούτως η άλλως καθορίζουν την ταυτότητα του Νέου Αργοστολίου το οποίο γνωρίσαμε και ταυτίσαμε με τις μνήμες μας όσοι γεννηθήκαμε μετά τους σεισμούς.
Θεωρώ ότι η παλαιότερη απόφαση που χαρακτηρίζει «νεότερα μνημεία» αρκετά κτήρια στην Κεφαλονιά πρέπει να επεκταθεί και να συμπεριλάβει και τα κτίρια αυτά για να διαφυλαχθεί στο μέλλον ο πολιτισμός του τόπου μας. Αυτή η συζήτηση όμως δεν είναι της παρούσης. Αναφέρθηκα μόνο για να αιτιολογήσω γιατί τάσσομαι αναφανδόν υπερ της αποκατάστασης-επισκευής-ενίσχυσης και επανάχρησης του υφιστάμενου κτιρίου του Αρχαιολογικού Μουσείου Αργοστολίου.
Δεν θέλω να επεκταθώ σε απόψεις της σύγχρονης Αρχιτεκτονικής για την ένταξη των παλαιών κελυφών στο δομημένο περιβάλλον με τις κατάλληλες παρεμβάσεις, για λόγους προστασίας του περιβάλλοντος και άλλους, διότι δεν έχω το επιστημονικό υπόβαθρο για να τεκμηριώσω αυτές τις απόψεις.
Από την ενημέρωση που έχω σχετικά με την τύχη του κτιρίου, έργου του Πάτροκλου Καραντινού, έχει προκριθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού η λύση της καθαίρεσης του υφιστάμενου κτιρίου και η ανέγερση στην θέση του ενός νέου κτιρίου πιστού αντιγράφου του παλαιού. Ο λόγος αυτός είναι και η αιτία που με παρακίνησε να εκφράσω δημόσια τις απόψεις μου.
Η υλοποίηση ενός Δημοσίου έργου έχοντας να περάσει τον λαβύρινθο της γραφειοκρατίας οδηγεί συχνά πυκνά στην πλάνη ότι η αντιγραφή μιας υπάρχουσας μελέτης θα συντομεύσει τους χρόνους για την υλοποίηση του έργου το οποίο όμως τις περισσότερες φορές αποδεικνύεται εξαιρετικά εσφαλμένο και ειδικά όταν πρόκειται για παλιές μελέτες που δεν ανταποκρίνονται στις σύγχρονες προδιαγραφές και κανονισμούς και εν τέλει η πληρότητα του φακέλου απαιτεί πάντα την εκπόνηση εκ νέου όλων των βασικών και υποστηρικτικών μελετών σαν να πρόκειται για νέα μελέτη. Σε κάθε περίπτωση όποια λύση και να επιλεγεί η διαδικασία για την εκτέλεση του έργου απαιτεί κατά την γνώμη μου τους ίδιους χρόνους.
Η επιλογή της λύσης που προωθείται από το ΥΠΠΟ είναι οπισθοδρομική και αντιεπιστημονική διότι προκρίνει ως μέθοδο για την διατήρηση ενός αρχιτεκτονικού έργου την μίμηση η οποία οδηγεί σε ‘κιβδηλεία’ και σε αδυναμία διάκρισης μεταξύ του παλαιού και του νεωτερικού .
Δεν θα αναφερθώ σε απόψεις ότι δεν επισκευάζεται το παλαιό κτίριο γιατί αυτές έχουν ήδη απαντηθεί από αρκετούς συναδέλφους μου.
Πιθανά το μέγεθος του κτιρίου να μην καλύπτει το κτιριολογικό πρόγραμμα ενός σύγχρονου Μουσείου. Σε αυτή την περίπτωση το πρόβλημα πρέπει να λυθεί στο μέλλον με μια προσθήκη, το πιθανότερο σε νέα θέση και αυτός δεν είναι σε καμμιά περίπτωση λόγος για την υποτίμηση της αξίας του κτιρίου και την ανάγκη διατήρησης του ως εμβληματικού κτιρίου της πόλης μας.
Στις σύγχρονες πόλεις της Ευρώπης και όχι μόνο, όχι λίγες φορές, κατά κανόνα θα έλεγα, νέα κτίρια του 20ου η και του 21ου αιώνα δεσπόζουν με αυταρέσκεια δίπλα σε εμβληματικά κτίρια της αναγέννησης ή άλλης περιόδου προκειμένου να καλύψουν της αυξημένες ανάγκες στέγασης των δραστηριοτήτων που φιλοξενούν τα παλαιά κτίρια (κυρίως μουσεία, πνευματικά ιδρύματα και άλλα δημόσια κτίρια)
Αν οι ειδικοί καταλήξουν τελικά ότι δεν πρέπει να διατηρηθεί το υπάρχον κτίριο τότε πρέπει στην θέση του και το τονίζω αυτό, να ανεγερθεί ένα νέο κτίριο που θα προκύψει από αρχιτεκτονικό διαγωνισμό έτσι ώστε νέοι ταλαντούχοι αρχιτέκτονες να αφήσουν την σφραγίδα τους στο μέλλον.
Η ανέγερση ενός νέου κτιρίου με σχέδια που παραπέμπουν στην αντιγραφή ενός κτιρίου από το παρελθόν οδηγεί συνήθως σε αποτυχία και είναι εκ διαμέτρου αντίθετη με την διατήρηση των αυθεντικών έργων και την αποκατάσταση τους.
Ένα τέτοιο παράδειγμα στην πόλη μας είναι το κτίριο του νέου Γηροκομείου Αργοστολίου όπου οι όψεις και η δομή του παραπέμπουν σε λογικές ιδρυματοποίησης κατηγοριών συνανθρώπων μας, μιας άλλης εποχής.
Εγώ θα προτιμούσα ένα σύγχρονο κτίριο Γηροκομείου ανοικτό στον ήλιο και στο φως με τους ενοίκους του να απολαμβάνουν το φυσικό περιβάλλον και τις ευεργεσίες που παρέχει το μεσογειακό κλίμα. Ορατοί στους γύρω σε άνετα και ευρύχωρα μπαλκόνια και λουσμένοι στο φως από τα μεγάλα ανοίγματα που θα ενοποιούν το εσωτερικό με το εξωτερικό του κτιρίου.
Καταλήγω λέγοντας ότι πολιτισμός, εκτός των άλλων, σημαίνει ότι σέβομαι, συντηρώ και εντάσσω στην σύγχρονη εποχή τα έργα των προγόνων μου.
Πολιτισμός είναι όμως και να σχεδιάζω σύμφωνα και με τις ανάγκες και την κοσμοθεωρία της σύγχρονης εποχής.
Ιλαριανή Τζανετάτου
πολιτικός μηχανικός
