Με μεγάλο ενδιαφέρον και συμμετοχή πραγματοποιήθηκε η 2η διαδικτυακή εκδήλωση της Ιακωβατείου Βιβλιοθήκης στα πλαίσια του εορτασμού για τα 200 χρόνια από την ελληνική επανάσταση. Κεντρικός ομιλητής ήταν ο εκπαιδευτικός Λάμπρος Σιμάτος και θέμα της ομιλίας του ήταν : “Ο ναυτικός αγώνας του 1821“.
Η παρουσίαση κινήθηκε σε 3 άξονες :
- Οι τύποι των πλοίων που χρησιμοποιήθηκαν στην επανάσταση.
- Τα πυρπολικά των Ελλήνων και
- Οι σημαντικότερες ναυμαχίες.
Η συσσώρευση πλούτου αλλά και η διάδοση των ιδεών και των μηνυμάτων όλης της Ευρώπης, ήταν δύο βασικά ελατήρια για την εκκίνηση του αγώνα. Αμφότερα, σύμφωνα με τον ομιλητή, οφείλονται κυρίως στην ελληνική εμπορική ναυτιλία.
Κομβικό σημείο και καθοριστικής σημασίας εξέλιξη για τα παραπάνω, ήταν η υπογραφή της συνθήκης του Κιουτσούκ Καϊναρτζή που υπογράφηκε το 1774 και προέκυψε από τον πρώτο μεγάλο ρωσοτουρικό πόλεμο. Σύμφωνα με την εν λόγω συνθήκη, τα ελληνικά εμπορικά πλοία απέκτησαν το δικαίωμα της ελεύθερης ναυσιπλοΐας σε όλη την οθωμανική επικράτεια και την ελεύθερη διέλευση από τα στενά του Εύξεινου Πόντου εφόσον έφεραν τη ρωσική σημαία.
Με αυτόν τον τρόπο οι Έλληνες έγιναν οι κύριοι μεταφορείς των ρωσικών σιτηρών προς τη Δυτική Ευρώπη. Αυτή η δραστηριότητα τους απέφερε πολύ μεγάλα οικονομικά οφέλη.
Όταν ξεκίνησε η επανάσταση, τα εμπορικά πλοία των Ελλήνων μετατράπηκαν σε πολεμικά ενώ η σπουδαία ναυτοσύνη των πληρωμάτων σε συνδυασμό με την ιδιοφυή ναυτική αντίληψη των ναυάρχων, έσπειρε τον πανικό και τον τρόμο στον πανίσχυρο τουρκοαιγυπτιακό στόλο!
Για την πρωτογενή τεκμηρίωση της ιστορίας του ναυτικού αγώνα της ελληνικής επανάστασης, τεράστιο ρόλο έπαιξαν τα ημερολόγια των πλοίων απ’ τα οποία αντλούμε αναλυτικές και αποκαλυπτικές πληροφορίες. Πηγή πληροφόρησης αποτέλεσαν επίσης τα απομνημονεύματα πολλών καπετάνιων που όμως παρουσιάζουν αδυναμία τεκμηρίωσης λόγω της έντονης υστεροφημίας που τα διακρίνει.
Σε αριθμούς ο ελληνικός στόλος αποτελούταν από 175 πλοία εκ των οποίων 50 ήταν από την Ύδρα, 44 από τις Σπέτσες, 41 από τα Ψαρά και 40 από τη Σάμο. Υπήρχαν διαθεσιμότητες πλοίων κι από άλλα μέρη της Ελλάδας αλλά η ιστορική έρευνα δε διαθέτει ακόμη τεκμηριωμένες πληροφορίες γι’ αυτά.
Τέλος, ένα χαρακτηριστικό στοιχείο της ανισότητας που υπήρχε μεταξύ του ελληνικού και τουρκοαιγυπτιακού στόλου ήταν το γεγονός ότι τα ελληνικά μπρίκια (ήταν ο τύπος πλοίου που κυρίως διέθετε η ελληνική πλευρά) ήταν της δυναμικής των 8 με 16 κανονιών στα καταστρώματά τους, ενώ οι φρεγάτες και τα πλοία γραμμής που διέθεταν οι αντίπαλοι ήταν δυναμικής άνω των 70 κανονιών! Τα αποτελέσματα βέβαια των ναυμαχιών ήταν δυσανάλογα της δυναμικής των αντίπαλων πλοίων…
Εκ μέρους των αναγνωστών μας εκφράζουμε τα θερμά μας συγχαρητήρια τόσο στους διοργανωτές για την άψογη διοργάνωση, όσο και στον ομιλητή, τον αγαπητό καθηγητή μας Λάμπρο Σιμάτο, για την άρτια και ιδιαίτερα αποκαλυπτική ομιλία του! Ο Πέτρος Πετράτος χαρακτηριστικά ανέφερε στην παρέμβασή του, ότι οι πληροφορίες που αποκαλύφθηκαν από την παρουσίαση του κ. Σιμάτου ήταν άγνωστες ακόμη και στους πιο ενημερωμένους ιστορικούς!
Γιάννης Βαρούχας
Παρακολουθήστε ολόκληρη την ομιλία του Λάμπρου Σιμάτου στο παρακάτω βίντεο μαζί με τις τοποθετήσεις-ερωτήσεις των συμμετεχόντων :
