Προβλήματα λειτουργίας ΚΕΠΕΑ λόγω μη χρηματοδότησης
Η καλλιέργεια της περιβαλλοντικής-οικολογικής συνείδησης στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση (νηπιαγωγεία-δημοτικά σχολεία), εκτός από τις φιλότιμες προσπάθειες των εκπαιδευτικών στις ώρες των μαθημάτων τους, υλοποιείται θεσμικά, από τα Κέντρα Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία (ΚΕΠΕΑ) και τους/τις Υπεύθυνους/ες Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ή Σχολικών ∆ραστηριοτήτων που υπάρχουν σε κάθε Διεύθυνση Εκπαίδευσης και που αρµοδιότητά τους είναι να στηρίζουν την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στα σχολεία.
Η χώρα µας έχει ένα µοναδικό πανευρωπαϊκά δίκτυο Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (58 συνολικά σε όλη τη χώρα, στα νησιά μας το ΚΕΠΕΑ Ιθάκης), το οποίο έχει αναγνωριστεί από την UNESCO ως καλή πρακτική που πρέπει να αντιγραφεί διεθνώς, και θεσµούς όπως οι Υπεύθυνοι και τα Σχολικά Προγράµµατα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης που µπορούν να στηρίξουν και να πολλαπλασιάσουν την ευαισθητοποίηση των πολιτών.
Οι επιπτώσεις της ανθρώπινης δραστηριότητας στο οικοσύστημα έχουν φτάσει σε επίπεδα που επηρεάζουν αισθητά την καθημερινότητα όλων των έμβιων όντων σε κάθε σημείο του πλανήτη. Η εκθετική αύξηση των ανθρώπινων δραστηριοτήτων εγείρει ανησυχία καθώς η περαιτέρω πίεση στο γήινο περιβάλλον θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει κρίσιμα οικοσυστήματα και να προκαλέσει απότομες ή μη αναστρέψιμες περιβαλλοντικές αλλαγές που θα ήταν επιβλαβείς ή και καταστροφικές για όλη την έμβια ζωή στον πλανήτη και για την ανθρώπινη ευημερία.
Απειλείται και η βιοποικιλότητα του πλανήτη. Στο χείλος της κατάρρευσης εξαιτίας των ανθρώπινων δραστηριοτήτων βρίσκονται πολλά από τα οικοσυστήματα που στηρίζουν τη ζωή στον πλανήτη.
Η πείνα και η έλλειψη πόσιμου νερού που μαστίζει και θα αρχίσει στο κοντινό μέλλον να μαστίζει ακόμα περισσότερο ένα μεγάλο μέρος της φτωχής ανθρωπότητας.
Σχεδόν σε κάθε τόπο ο αέρας ρυπαίνεται, τα ποτάμια μολύνονται, το έδαφος διαβρώνεται, η γη ξηραίνεται και η άγρια φύση καταστρέφεται.
Οι παράκτιες περιοχές υποβαθμίζονται από τον υπερτουρισμό και τα βάθη των θαλασσών δεν παραμένουν απρόσβλητα από την πλατιά διαδεδομένη μόλυνση.
Οι καύσωνες εναλλάσσονται με καταρρακτώδεις βροχές που οδηγούν σε πλημμύρες και περιβαλλοντικούς πρόσφυγες και στη χώρα μας (πχ Θεσσαλία).
Τα κατάλοιπα μολύβδου και οι χιλιάδες τοξικές ή πιθανόν τοξικές ουσίες στις τροφές, το νερό και τον αέρα απειλούν την υγεία όλων μας κυρίως των μικρών παιδιών.
Οι καταστροφικές μεγάλες πυρκαγιές (Εύβοια, Έβρος, Ρόδος) , η επέκταση των πόλεων σε τεράστιες αστικές ζώνες, η μαζική διαβίωση, η μαζική χειραγώγηση, οι τεράστιες συσσωρεύσεις σκουπιδιών, απορριμμάτων, λυμάτων και βιομηχανικών αποβλήτων, αποτελούν μια τρομοκρατική απειλή εναντίον της ίδιας της ακεραιότητας της ζωής.
Αυτός ο οικολογικός κατάλογος των θανατηφόρων προσβολών της βιόσφαιρας , απαιτεί συνολική αλλαγή πολιτικής και τεράστιο ρόλο στην αντιµετώπιση τέτοιων προβληµάτων παίζει η ενηµέρωση, εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση των πολιτών.
Στην Ελλάδα, η εγκατάλειψη κι υποβάθµιση της Περιβαλλοντικής – Οικολογικής Εκπαίδευσης είναι κάτι παραπάνω από γεγονός:
- Απουσία κρατικής χρηµατοδότησης.
Καµία χρηµατοδότηση δεν υπάρχει από την αρχή της σχολικής χρονιάς για τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, τα οποία είναι πιθανότατα η µόνη δηµόσια σχολική δοµή που δεν παίρνει έστω και ένα (1) ευρώ για κάλυψη των λειτουργικών της εξόδων. Η πρόσφατη (2 Φεβ 2024) εγκύκλιος του Υπουργείου Παιδείας αναφέρει ότι «∆εν προβλέπεται κάλυψη δαπανών φιλοξενίας στο Τεχνικό ∆ελτίο του Έργου. Οι εκπαιδευτικές και επιµορφωτικές δράσεις πραγµατοποιούνται χωρίς ∆απάνη για το ∆ηµόσιο.» (σελ. 5 εγκυκλίου του Υπουργείου).
Κάθε σχολείο παίρνει µια µικρή επιχορήγηση για τα έξοδα λειτουργίας του από τον κρατικό προϋπολογισµό (η οποία αποδίδεται από την κυβέρνηση στον τοπικό ∆ήµο και αυτός τη διαθέτει στο σχολείο). Τα ΚΕΠΕΑ, παρότι η νοµοθεσία προβλέπει χρηµατοδότησή τους από τον κρατικό προϋπολογισµό µέσω επιχορήγησης προς τον τοπικό ∆ήµο, δεν παίρνουν καµία κρατική επιχορήγηση για τη λειτουργία τους, καθώς µέχρι στιγµής δεν έχει δοθεί η χρηµατοδότηση αυτή στους ∆ήµους.
Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση στην Ελλάδα χρηματοδοτούνταν από τον κρατικό προϋπολογισμό με μικρά ποσά προς τα σχολεία και τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης μέχρι τις αρχές της οικονομικής κρίσης. Τότε, με δικαιολογία την οικονομική κρίση κατάργησαν κι αυτή την πενιχρή επιχορήγηση (τύπου 50 ευρώ για κάθε σχετικό σχολικό πρόγραμμα) και για τα ΚΠΕ έμεινε η συνεχώς μειούμενη έκτοτε χρηματοδότηση με ευρωπαϊκά κονδύλια μέσω του Ιδρύματος Νεολαίας και Δια Βίου Μάθησης (ΙΝΕΔΙΒΙΜ).
- Ελλείψεις εκπαιδευτικών και υποστελέχωση των θεσµών Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης.
Λιγότεροι από τους µισούς είναι οι εκπαιδευτικοί που έχουν αποµείνει στα Κέντρα Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και την Αειφορία σε σχέση µε αυτούς που προβλέπει η νοµοθεσία (υπηρετούν 141 στα 58 ΚΕΠΕΑ, ενώ θα έπρεπε να είναι τουλάχιστον 290).
- Καµία χρηµατοδότηση δεν προβλέπεται για τα προγράµµατα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης των σχολείων, τα οποία είναι εθελοντικά και στην προµνηµονιακή περίοδο χρηµατοδοτούνταν τόσο µε µικρή κρατική επιχορήγηση όσο και µε ευρωπαϊκά κονδύλια.
Τα παραπάνω έχουν ως συνέπεια:
- Τα έξοδα συμμετοχής των μαθητών/-τριών στα περιβαλλοντικά προγράμματα καλύπτονται εξολοκλήρου από τις οικογένειές τους. Συνεπώς αν κάποια οικογένεια των μαθητών μας, αδυνατεί να συνεισφέρει οικονομικά, ο μαθητής/-τριά μας δεν συμμετέχει στα παραπάνω προγράμματα.
- Για τα λειτουργικά έξοδα των ΚΕΠΕΑ, τις τρέχουσες ανάγκες τους σε αναλώσιμα, εργαστηριακά υλικά, υλικά καθαρισμού, υγιεινής και φαρμακευτικού υλικού, ανταλλακτικά και άλλα συναφή, για την υλοποίηση προγραμμάτων από μαθητικές ομάδες που τα επισκέπτονται και την επιμόρφωση εκπαιδευτικών, οι υπεύθυνοι των Κέντρων πρέπει να αναζητήσουν χορηγούς στην τοπική κοινωνία.
Σαν Σύλλογος Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Κεφαλονιάς και Ιθάκης ζητάμε:
- Την άμεση εφαρμογή του Άρθρου 19 του Ν. 4823/21 για επιχορήγηση των δήμων από τον Κρατικό προϋπολογισμό με σκοπό την κάλυψη λειτουργικών δαπανών των Κ.Ε.ΠΕ.Α.
- Οι αρμόδιοι φορείς, Βουλευτής, Περιφέρεια, Δήμοι να πάρουν θέση και να στηρίξουν έµπρακτα την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση µε χρηµατοδότηση και προσωπικό. Αφορά το παρόν και το µέλλον µας, την επιβίωσή µας σε αυτό τον πλανήτη!
ΓΙΑ ΤΟ Δ.Σ.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Η ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Βαρδαραμάτος Βαγγέλης Παύλου Κατερίνα
