Η μείωση του χρόνου εργασίας αποτελεί εμβληματική παρέμβαση σε συνθήκες ψηφιακής επανάστασης, που αλλάζει τα δεδομένα για την εργασία και την παραγωγή, και αναγνωρίζεται ως προτεραιότητα από προοδευτικές δυνάμεις σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.

Η πιλοτική μείωση του εργάσιμου χρόνου στις 35 ώρες εκτιμάται ότι δεν θα έχει εμφανή αποτελέσματα, ενώ δίνει ενδεχομένως και την αίσθηση έλλειψης πίστης στον καθολικό χαρακτήρα που χρειάζεται να έχει ένα τέτοιο εγχείρημα. Πιθανή πειραματική εφαρμογή στον δημόσιο τομέα μπορεί να είναι εφικτή, αλλά είναι προβληματική επικοινωνιακά και πρακτικά δεν προετοιμάζει το έδαφος για την εφαρμογή του μέτρου στον ιδιωτικό τομέα.

Από την άλλη, το υφιστάμενο ασφαλιστικό και συνταξιοδοτικό σύστημα αδυνατεί να καλύψει αποτελεσματικά τις ανάγκες των ηλικιωμένων (χαμηλές συντάξεις για την πλειοψηφία των ασφαλισμένων) και επιβαρύνει υπέρμετρα δημοσιονομικά (>10% του ΑΕΠ χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό) και λειτουργικά την οικονομία (εισφορές 26 δισ. ευρώ, που αντιστοιχούν στο 15,7% του ΑΕΠ).

Είναι ένα άδικο «δεύτερο φορολογικό σύστημα», που επιβαρύνει την εργασία για δαπάνες που θα έπρεπε να χρηματοδοτούνται από τη γενική φορολογία (υγεία, ανεργία, αναπηρία κ.λπ.) και αποθαρρύνει τις προσλήψεις. Αποκλείει τους ανασφάλιστους εργαζομένους και, σε συνθήκες επισφάλειας, θα οδηγήσει σε πολύ χαμηλές συντάξεις για τις επόμενες γενιές.

Η πρόταση που περιγράφεται συνοπτικά παρακάτω συνοψίζεται στα εξής:

• Άμεση μείωση του χρόνου πλήρους απασχόλησης από 40 σε 30 ώρες την εβδομάδα (6ωρο/5μερο)
• Κατάργηση των ασφαλιστικών εισφορών εργαζομένων και εργοδοτών (πλην της επικουρικής σύνταξης)
• Θέσπιση οριζόντιας καθολικής εθνικής σύνταξης με κριτήριο τη φορολογική κατοικία, ύψους 900 ευρώ σε τρέχουσες τιμές.
• Εθελοντική ενσωμάτωση όλων των επικουρικών συντάξεων σε μία, ενιαία ευέλικτη, επικουρική σύνταξη (οι εργαζόμενοι θα μπορούν, ανάλογα με τις ανάγκες τους, να αποφασίζουν για το ύψος της εισφοράς, εντός κάποιων ορίων), που θα απονέμεται από ειδικό φορέα διαχείρισης (επενδυτικό-αναπτυξιακό Ταμείο) εντός ή υπό την επίβλεψη της Αναπτυξιακής Τράπεζας, όπου και θα κεφαλαιοποιούνται ατομικά οι εισφορές των ασφαλισμένων με ευέλικτο τρόπο, ανάλογα με την εργασιακή κατάσταση, με κρατική εγγύηση. Σε περίπτωση που οι ασφαλισμένοι επιλέξουν αυτόνομο επικουρικό (επαγγελματικό) ταμείο δεν θα υπάρχει κρατική εγγύηση
• Αύξηση της αποζημίωσης των υπερωριών
• Μετακίνηση μέρους (1.500-2.000) των εργαζομένων του ΕΦΚΑ στο ΣΕΠΕ.

Τα αποτελέσματα της εφαρμογής εκτιμάται ότι θα είναι:

• Η δημιουργία πάνω από 600.000 θέσεων εργασίας
• Η μείωση του συνολικού μισθολογικού κόστους των επιχειρήσεων κατά 5%-10%
• Η δημιουργία αναπτυξιακού πόρου από τις επικουρικές συντάξεις και η αποτροπή της ιδιωτικοποίησης του ασφαλιστικού συστήματος
• Ο εξορθολογισμός της φορολογικής πολιτικής σε προοδευτική κατεύθυνση, καθώς θα μειωθούν οι ασφαλιστικές επιβαρύνσεις επιχειρήσεων και αυτοαπασχολουμένων και θα απλοποιηθεί η λειτουργία του συστήματος, προς όφελος των επιχειρήσεων και των πολιτών
• Η σημαντική και άμεση αύξηση του (οικογενειακού) εισοδήματος και της κατανάλωσης
• Η βελτίωση της παραγωγικότητας, η ενίσχυση της ζήτησης και η μείωση του λειτουργικού κόστους των επιχειρήσεων
• Η βελτίωση των κοινωνικών και πολιτικών συσχετισμών υπέρ της εργασίας
• Η ενθάρρυνση των μακροπρόθεσμων επενδύσεων σε τεχνογνωσία και καινοτομία.

* Κείμενο εργασίας του

Γεώργιου Σταμπουλή, Αναπληρωτή Καθηγητή στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Πλοηγηθείτε στις 21 σελίδες του κειμένου εργασίας με τα βελάκια στο κάτω μέρος κάθε σελίδας ή κατεβάστε το αρχείο pdf στη συσκευή σας.