Είναι πολλές οι φορές που μάλωσα με έναν γνωστό ή φίλο μου ή συνεργάτη στο άκουσμα της λέξης «γκομενάκι», «αδελφή», «λαθρομετανάστης», «κωλόγερος». Πολλοί γύρω μου, με έχουν χαρακτηρίσει υπερβολικά «αυστηρή», μου έχουν ζητήσει να «χαλαρώσω λίγο», να μην «σταυρώνω» τον συνομιλητή μου για μια κουβέντα που του «ξέφυγε» ή είπε «μεταφορικά».
Δεν υπάρχει τίποτα μεταφορικό, στην υποτίμηση ενός ανθρώπινου πλάσματος, πόσο μάλλον όταν αυτό είναι θύμα. Και δεν μπορώ να χαλαρώσω με τίποτα, όταν μέχρι και λίγο πριν την έκρηξη του ηφαιστείου με τις σεξουαλικές παρενοχλήσεις και κακοποιήσεις στον καλλιτεχνικό χώρο, όλες αυτές θεωρούνταν παρωχημένες φεμινιστικές κορώνες. Και είναι ντροπή που αρχίζουμε να συνειδητοποιούμε ποια είναι η πραγματικότητα μπροστά στο θέαμα των αστέρων του ελληνικού θεάτρου και του κινηματογράφου με χειροπέδες, ή στην απεγνωσμένη τους προσπάθεια να μεταναστεύσουν μέσα στην ίδια τους τη χώρα. Είναι ντροπή που μέχρι τώρα έβλεπες άντρες (Όχι όλους, ευτυχώς όχι. Ευτυχώς υπάρχουν πολλοί άντρες που είναι διαμάντια) να λένε «τα γύρευε και τα’ παθε. Ας ντυνόταν πιο σεμνά». (Αχ να ξέρατε τι καβγά έχω κάνει για αυτήν την ατάκα. Και πόσο με έχουν κατακεραυνώσει για τον καβγά αυτόν!)
Ένα πολύ μεγάλο μέρος του κύκλου μου έχει υποστεί κάποιο είδος παρενόχλησης ή κακοποίησης τουλάχιστον μία φορά. Έχω μεγαλώσει με γυναίκες γύρω μου, θύματα ξυλοδαρμού, θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης, θύματα ψυχικής κακοποίησης, θύματα βιασμού. Ναι, εδώ σε αυτό το μικρό, φιλειρηνικό νησάκι. Στο νησάκι που ανθίζουν το καλοκαίρι οι μπουκαμβίλιες και που τα γαλανά νερά λαμπιρίζουν στο παιχνίδισμά τους με τον ήλιο.
Γυναίκες της προηγούμενης γενιάς, τρομοκρατημένες από την ιδέα ότι η αποκάλυψη θα τις καθιστούσε αμέσως υπαίτιες της κατάστασής τους. Αιτία και αποτέλεσμα μαζί. Λες και δεν μεσολάβησε η κουβέντα, το χέρι (ή μην το πω), του άλλου. Γυναίκες που αποπειράθηκαν να αυτοκτονήσουν για να γλιτώσουν από τον φόβο του ξυλοδαρμού. Γυναίκες της δικής μου γενιάς με εμπειρίες από την παιδική ηλικία που δεν μπορούσαν ούτε μπορούν ακόμη και τώρα να γίνουν πιστευτές γιατί, άλλωστε, ζούμε στην εποχή της ισότητας (άσε που ζούμε στο τέλειο νησί)! Γυναίκες της γενιάς μου, που μεγάλωσαν με τις μητέρες θύματα και που αναπαρήγαγαν την «ασφάλεια» της σιωπής. Αυτήν τη φορά όχι γιατί ήταν μονόδρομος ότι θα κατηγορούνταν ως αιτίες όσων τους συμβαίνουν, αλλά για το τι θα πει ο κόσμος και η γειτονιά. Για να «μην αναστατωθεί ο πατέρας σου», να «μην το μάθουν οι συμμαθητές σου» και να μην «γίνουμε δακτυλοδεικτούμενοι». Γυναίκες της γενιάς μου που αν και σπούδασαν, έζησαν μόνες τους, βγήκαν στην αγορά εργασίας, έγιναν ανεξάρτητες, με λίγα λόγια, ζουν δήθεν στη μετα-φεμινιστική εποχή (οι τυχερές!), υφίστανται διαρκώς παρενόχληση από συναδέλφους και συνεργάτες.
Όλες αυτές οι γυναίκες, της γενιάς μου και της προηγούμενης, ζουν εδώ, ανάμεσά μας. Και είναι σίγουρα 48, όσες οι επισκέψεις στο Συμβουλευτικό Κέντρο Γυναικών Κεφαλονιάς το 2020 (https://www.965.gr/archives/1947?utm_source=dlvr.it&utm_medium=facebook). Όμως δεν είναι μόνο 48. Βλέπετε, συμβαίνει το ίδιο όπως και με τα κρούσματα του covid: Απ’ όσα είναι δηλωμένα και επισήμως καταγεγραμμένα, υποθέτουμε τόσα και άλλα τόσα. Και όπως και για τα κρούσματα του covid, έτσι και για τα κρούσματα της βίας, ουδεμία «ιχνηλάτηση» δεν λαμβάνει χώρα.
Όλες αυτές οι γυναίκες, της γενιάς μου και της προηγούμενης, πρέπει να διαλύσουν τον κύκλο της βίας. Και πρέπει να μάθουν στις κόρες και τις εγγονές τους αντιστοίχως, ότι ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΕΣ, ούτε είναι ΑΥΣΤΗΡΕΣ όταν αντιδρούν στους «αφελείς» γλωσσικούς χαρακτηρισμούς. Πρέπει να μάθουν να μην δέχονται προσβολές και παρενοχλήσεις, και αν ποτέ συμβεί το κακό, να μάθουν να ανοίγουν το στόμα για να τους ακούσει όλη η επικράτεια και να μάθουν όχι μόνο να μη φοβούνται, αλλά να κυνηγούν αυτά τα καθάρματα.
Αλλά για να συμβεί αυτό, θα πρέπει να τους διασφαλιστεί ένα κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας. Την επόμενη φορά, λοιπόν, που κάποιος θα θίξει άτομο μπροστά σας, έστω και λεκτικά, μη σιωπήσεις. Αντίδρασε! Την επόμενη φορά που θα βρεθείς ενώπιον οποιασδήποτε προσβολής της προσωπικότητας και της σωματικής ακεραιότητας του άλλου, μη σιωπήσεις. Αντίδρασε! Καμιά προσβολή δεν πρέπει να μένει κενή απάντησης. Υπερασπίσου το θύμα γιατί σε έχει ανάγκη! Οποτεδήποτε πάρεις μυρουδιά ότι υπάρχει κακοποιητική συμπεριφορά δίπλα σου, μην κρυφτείς, μη σιωπήσεις, μη φοβηθείς και μη πεις «τι δουλειά έχω εγώ να ανακατευτώ». Αντίδρασε!
Έχεις δουλειά. Κι εσύ και εγώ και όλοι μας: Να σταματήσουμε τον κύκλο της βίας. Έναν κύκλο που μπορεί να επιστρέψει στο δικό σου παιδί, στη δική σου αδελφή, ακόμη και στη μάνα σου.
Ο κύκλος της καταστροφικής σιωπής και ανοχής πρέπει να σπάσει. Τα στόματα πρέπει να ανοίξουν.
Καμία ελαστικότητα, καμία συζήτηση, καμία διαπραγμάτευση επ’αυτού.
Ηρώ Καλλιγά
