25Η ΜΑΡΤΙΟΥ 1688
ΒΕΝΕΤΙΑ, ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ :
“Εως πότε, πανακήρατε Κόρη, το τρισάθλιον γένος των Ελλήνων έχει να ευρίσκεται εις τα δεσμά μιας ανυποφορήτου δουλείας; Έως πότε να του πατή τον ευγενικόν λαιμόν ο βάρβαρος Θράξ;[…]
Με αυτή την αποστροφή , ο νεαρός Ληξουριώτης ιεροκήρυκας Ηλίας Μηνιάτης (1669-1714) απευθύνθηκε προς την Παναγία , κατά το πρώτο κήρυγμά του στον Άγιο Γεώργιο των Ελλήνων στη Βενετία την 25η Μαρτίου 1688. Έτσι ο περιλάλητος “Λόγος εις τον Ευαγγελισμόν της Θεοτόκου” έκλεισε με μια παράκληση προς την Παναγία για τη σωτηρία του Έθνους. Τον Λόγο περιέλαβε στις “Διδαχές” του Ηλία Μηνιάτη ο πατέρας του Φραγκίσκος, Πρωτόπαπας Κεφαλληνίας , ο οποίος συγκέντρωσε τα κηρύγματα του γιού του και τα εξέδωσε το 1716, δύο χρόνια μετά τον πρόωρο θάνατό του. Αυτά τα κηρύγματα , δηλαδή οι Διδαχές του, γνώρισαν αλλεπάλληλες εκδόσεις , λειτούργησαν επί αιώνες ως παιδαγωγικά και ηθικά κείμενα και βρίσκονταν στα σπίτια πολλών εγγράμματων Ελλήνων. Στη διάδοση και στη δημοτικότητα των Διδαχών του Μηνιάτη έπαιξε σημαντικό ρόλο η δημώδης γλώσσα, την οποία χρησιμοποιούσε, μια απλοποιημένη γλώσσα κατανοητή από τους πολλούς.
Ο Λόγος αυτός, αν και προκάλεσε αρνητικά σχόλια , επειδή ο νεαρός ιεροκήρυκας στηρίζεται φραστικά σε λόγο του δασκάλου του Φραγκίσκου Σκούφου, τον αναδεικνύει σε πρωτοπόρο της ελληνικής ελευθερίας πριν ανακινηθεί το θέμα της αποτίναξης του τουρκικού ζυγού από τους Νεοέλληνες Διαφωτιστές. Αναγνωρίζοντας το ελληνικό κράτος την εθνωφελή δράση του, όπως συνάγεται από τα κηρύγματά του και από την αναμόρφωση τη ς ελληνικής γλώσσας αλλά και από την αγωνία του για την υπό τον οθωμανικό ζυγό δούλη πατρίδα, επέτρεψε την ατελή εισαγωγή του ανδριάντα του από την Ιταλία το 1905. Ο ανδριάντας του, έργο του Ιταλού γλύπτη που ήταν εγκατεστημένος στην Οδησσό, Λουίτζι Γιορίνι (Luigi Jorini), αποκαλύφθηκε στην Έξω Πλατεία του Ληξουρίου τον Σεπτέμβριο 1907 και είναι ο δεύτερος ανδριάντας που στήθηκε στην Κεφαλονιά, μετά τον ανδριάντα του θηριώδους αρμοστή Μαίτλαντ (1822), και ο παλαιότερος σωζόμενος σήμερα. Τις 20.000 δραχμές, που κόστισε ο ανδριάντας, κάλυψε ο Κεφαλονίτης πρωθιερέας Οδησσού, Άγγελος Πεφάνης, και η σύζυγός του Διαμαντίνα, ενώ τη δαπάνη του βάθρου κάλυψε ο Αναστάσιος Γ. Λιβιεράτος. Εικονογραφικά ακολουθεί τον ανδριάντα του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄, στη Δημητσάνα, ενυπόγραφο έργο του ίδιου γλύπτη. Ο όρθιος ιεράρχης υψώνει το δεξιό του χέρι και στρέφει το βλέμμα προς τον ουρανό σε στάση ικεσίας. Στο αριστερό του κρατεί την ποιμαντορική του ράβδο.
Στην μπροστινή πλευρά του βάθρου έχει χαραχτεί μακροσκελής επιγραφή σε στρυφνή αρχαϊζουσα γλώσσα που συνέταξε ο Ηλίας Τσιτσέλης και περιέχει ένα πλήρες μητρώο του απεικονιζομένου επισκόπου Κερνίτσης και Καλαβρύτων (1711-1714), ενώ στις πλάγιες απεικονίζονται επισκοπική μήτρα και δικηροτρίκηρα . Ο ανδριάντας , ύψους 2,10 μ (μαζί με το βάθρο 4,65 μ), “προώρισται εις διηνεκή ένδειξιν των εθνικών υπηρεσιών του εξόχου κληρικού και πατριώτου”, όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται σε κρατικά έγγραφα και δικαιολογημένα στήθηκε στο κεντρικότερο σημείο τη ς πόλης. Από αυτή την άποψη , ο ανδριάντας του Ηλία Μηνιάτη δεν είναι απλά ένα τιμητικό μνημείο, αλλά ένα εθνικό μνημείο, όπως τα Ηρώα. Η άκριτη μεταφορά του το 1968 από τη φερώνυμη Πλατεία δίπλα στον τάφο του στο προαύλιο του Αγίου Νικολάου των Μηνιατών υποβίβασε τον ανδριάντα από δημόσιο μνημείο και τοπόσημο της πόλης σε ιδιωτικής αφετηρίας ταφικό μνημείο με περιορισμένη εμβέλεια.
Αναμένουμε να καρποφορήσουν γρήγορα οι ενέργειες του Δήμου Ληξουρίου, ώστε να αναστηλωθεί ο ανδριάντας που έπεσε από το βάθρο του από τους σεισμούς του 2014 και να συντηρηθεί. Αν παραμείνει στη σημερινή του θέση, πρέπει να θυσιαστεί το δέντρο που βρίσκεται μπροστά του, ώστε να προστατευτεί το σημαντικό αυτό μνημείο.
Ο ανδριάντας, όπως και μια προσωπογραφία του στην Ιακωβάτειο Βιβλιοθήκη, διατηρεί τη μνήμη του στο Ληξούρι και ωθεί τους θεατές του σε αναστοχασμό και διάλογο με το παρελθόν. Είναι κρίμα που ένα τέτοιο μνημείο παραγκωνίστηκε και περιορίστηκαν δραστικά οι καθημερινοί θεατές του.
Περισσότερα για τη “Μνήμη του Ηλία Μηνιάτη στο Ληξούρι”, σύντομα θα αναρτήσω σχετικό άρθρο μου .
Δώρα Μαρκάτου
