Μια συνομιλία του Ιωάννη Κοσμάτου με την Τζοϊς Μπρούκμαν, την εθελόντρια που πέντε χρόνια έχει αφιερώσει τη ζωή της στη προστασία και τη φροντίδα των αδέσποτων ζώων.

O εθελοντισμός στη χώρα μας βρίσκεται σε νηπιακή ηλικία. Αυτός ορίζεται ως μια εκδήλωση κοινωνικής συμπεριφοράς όπου το άτομο χωρίς υλική ανταμοιβή προσφέρει το χρόνο του για ένα σκοπό ως άτομο αλλά και στο πλαίσιο μιας ομάδας. Τρανό παράδειγμα εθελοντικής προσφοράς προς τα αδέσποτα τετράποδα του νησιού μας είναι η Τζοϊς Μπρούκμαν. Κάθε πρωί που ανοίγει την πόρτα του καταφυγίου του ΑΡΚ, 400 και πλέον καρδιές χτυπούν τρελά από χαρά. Την Τζοϊς είχαμε τη χαρά να τη συναντήσουμε, που αλλού, στο καταφύγιο και να μας διαθέσει λίγα λεπτά από το χρόνο της για να απαντήσει στα ερωτήματα που πάντα μας απασχολούσαν σε μια προσπάθεια να αντιληφθούμε την αφοσίωση, την αυταπάρνηση και την τεράστια αγάπη για τα ζώα.

Τζοϊς,  ποιος δρόμος σε έφερε στην Κεφαλονιά και γιατί στο Αρκ και οχι κάπου αλλού;    

Eίχα εργαστεί σε πολλά καταφύγια στην Ισπανία, Ολλανδία αλλά όταν ήρθα στο Αρκ  γνώρισα  μια άλλη κατάσταση, ένα διαφορετικό κόσμο, διαφορετικό τρόπο ζωής. Ήταν σα να βρίσκομαι σε μια οικογένεια. Δεν είναι μόνο τα ζώα αλλά και οι άνθρωποι. ‘Εμεινα κατάπληκτη από τη δουλειά που γινόταν εδώ. ‘Ενιωσα πως ήταν τιμή μου να γίνω κι εγώ μέρος αυτής. Γι’ αυτό ήρθα και μια δεύτερη φορά και την τρίτη φορά έμεινα μόνιμα. Εδώ επίσης δεν υπάρχουν εγωϊσμός, αντιπαλότητα. Το κύριο μέλημά μας είναι να δώσουμε στα πλάσματα αυτά μια καλύτερη ζωή και μόνο αυτό.

Για κάποιον που επισκέπτεται το Αρκ προκαλεί εντύπωση η ησυχία και η γαλήνη που επικρατεί παντού. Στην αρχή κάποιος θ’ ακούσει το ‘καλωσόρισμα’ όταν όλα τα σκυλιά  υποδέχονται τον επισκέπτη με το δικό τους τρόπο, μετά συνεχίζουν τα παιχνίδια τους ή το φαγητό τους. Που οφείλεται αυτό;

Είναι αποτέλεσμα της σωστής αξιολόγησης του χαρακτήρα του ζώου και της σωστής απόφασης όσον αφορά στο ταίριασμα με τα υπόλοιπα ζώα που θα πρέπει να μοιραστεί τον ίδιο χώρο. Δεν έχει σημασία  το μέγεθος του ζώου αλλά η προσωπικότητα, η γνώση του ιστορικού του ζώου , της ζωής  του ζώου μέχρι που βρέθηκε στο καταφύγιο. Εάν δεν υπάρχει θετικό αποτέλεσμα, δοκιμάζουμε άλλη παρέα, άλλη συντροφιά μέχρι να επιτύχουμε την τέλεια συμβίωση.

Από που αντλείς τα αποθέματα αντοχής, υπομονής, ψυχικής δύναμης όταν χρειάζεται να αφιερώνεις τόσες πολλές ώρες, συχνά με άσχημες καιρικές συνθήκες.

Είναι πολύ απλό… είτε αυτό είναι ένας άνθρωπος, ένα παιδι ή ένα ζώο, εάν το αγαπάς κάνεις ό,τι είναι απαραίτητο, ιδιάιτερα όταν βλέπεις ότι σε έχει ανάγκη ή όταν υποφέρει θα κάνεις ό,τι είναι δυνατό, όσο κι αν χρειαστεί για το βοηθήσεις. Να γιατί όχι μόνο εγώ αλλά και η Μαρίνα δεχόμαστε αυτό το φυσικό αλλά και ψυχικό βαρος, γιατί βλέπουμε αποτέλεσμα. Αυτή είναι η αμοιβή μας, η ικανοποίησή μας να τα βλέπουμε υγιή, ευχαριστημένα, θεραπευμένα από κάποιο ιατρικό πρόβλημα… να τα βλέπεις να βελτιώνονται μετά από μια επώδυνη κατάσταση μετά από ένα ψυχολογικό ή φυσικό πόνο.

Πως διαχειρίζεστε συναισθηματικά την  την απώλεια ενός ζώου από φυσικά ή άλλα αίτια. ‘Οταν το πλάσμα που ταϊζες, έτρεχε όταν σε έβλεπε, βρίσκεται νεκρό και πρέπει να το θάψεις;

Προσπαθώντας να θυμάσαι τις καλές στιγμές αλλά και αυτά που έχεις κάνει γι αυτό. Επίσης να συνειδητοποιήσεις ότι έκανες τα πάντα, δεν υπήρχε τίποτα άλλο που μπορούσε να γίνει, ότι του πρόσφερες μια καλή ζωή… αυτό κάνει τα πράγματα πιο εύκολα. Και εγώ και η Μαρίνα στενοχωριόμαστε πάρα πολύ με κάθε θάνατο… αν και υπάρχουν τόσα ζώα γύρω μας, το κάθε ζώο είναι ξεχωριστό.

Γνωρίζουμε πλέον ότι τα ζώα έχουν ευφυία, συναισθήματα, τη δική τους γλώσσα, πενθούν την απώλεια , νιώθουν χαρά, παίζουν. Εμείς βέβαια, δεν δίνουμε ιδιαίτερη σημασία σε αυτά, πιστεύοντας ότι δεν έχουν τίποτα σημαντικό να μας πουν. Τι μας διδάσκουν τα ζώα;

Όσα βιβλία και να διαβάσεις ή ακόμα και εάν τους δώσεις ανθρωπομορφικά χαρακτηριστικά, ποτέ δεν θα γνωρίζεις το ζώο εάν δεν έρθεις κοντά του… τότε μόνο θα καταλάβεις το ζώο, τι νιώθει… μόνο η εμπειρία και η επαφή  μαζί του θα σε βοηθήσει να γνωρίσεις το ζώο. Τα ζώα μας διδάσκουν… ενσυνειδητότητα… αυτά την ικανότητα αυτή την  έχουν από ένστικτο ενώ εμείς πρέπει να τη διδαχθούμε. Να ζεις τη στιγμή… οι άνθρωποι χάνουν το παρόν γιατί σκέφτονται το παρελθόν μελετούν, σχεδιάζουν για το μέλλον. Όταν βγάζουμε βόλτα το σκύλο μας, σκεφτόμαστε τα προβλήματα μας, τις υποχρεώσεις μας το κινητό, τις επόμενες ενέργειές μας. Εάν τα αφήσεις στην άκρη, ανοίξεις τα μάτια και τα αυτιά σου και παρατηρήσεις τα ζώα έχεις πολλά να μάθεις… Θα μάθεις να χαίρεσαι τη στιγμή. Τα ζώα επίσης μας διδάσκουν πως να ηρεμούμε… να έχουμε στιγμές χωρίς απαραίτητα να κάνουμε κάτι. Μας διδάσκουν να ελέγχουμε τη ζωή μας  να ηρεμούμε και να αναπτύσσουμε μια εσωτερική γαλήνη. (Ενσυνειδητότητα ορίζεται από τους ψυχολόγους ως η ικανότητα να έχεις επίγνωση της κατάστασης, να διαχειρίζεσαι αποτελεσματικά κάθε κατάσταση με έλεγχο των συναισθημάτων, ψυχική αντοχή και αυτοκυριαρχία).

Πες μας μια ιστορία ενός ζώου από αυτά που έχετε διασώσει που έχει μείνει στη μνήμη σου.

Είναι ο Τέλος. ΄Ενα υπέροχο πλάσμα που έπεσε από τη καρότσα αυτοκινήτου. Ο ιδιοκτήτης το εγκατέλειψε, ανάπτυξε ταχύτητα και έφυγε επειδή του ήταν άχρηστο, αφού με την πτώση του είχε σπάσει τη σπονδυλική του στήλη. ΄Ηταν παράλυτος στα πίσω του πόδια και μας πήρε πολλούς  μήνες να τον βοηθήσουμε με σκληρή δουλειά στην άμμο, κολύμπι στη θάλασσα να τον κάνουμε να περπατήσει ξανά, να τρέχει … σημαντική βελτίωση που μας έκανε όλους χαρούμενους.

Ποιες ειναι οι διαφορές ανάμεσα στη νοοτροπία και στις στάσεις των Ολλανδών και των Ελλήνων προς τα ζώα;

Η κατάσταση δεν είναι η ίδια. Δεν υπάρχουν αδέσποτα στην Ολλανδία. Υπάρχουν κάποιοι σύλλογοι που φροντίζουν αδέσποτες γάτες… Επειδή δεν υπάρχουν προβλήματα κακοποίησης ή εγκατάλειψης ζώου, γιατί όλοι τα φροντίζουν με μεγάλη προσοχή και αγάπη, όταν βλέπουν εικόνες ζώων να υποφέρουν, άγνωστες σε αυτούς, ευαισθητοποιούνται άμεσα και είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν. Δεν ισχυρίζομαι ότι όλα είναι τέλεια στην Ολλανδία, γιατί κι εκεί μπορεί να δεις περιστασιακά ζώα δεμένα με αλυσίδα στο δάσος, αποστεωμένα αλλά όταν κάποιος το ανακαλύψει είναι ένα συγκλονιστικό γεγονός που ασχολούνται τα μέσα ενημέρωσης. Όλοι οι κάτοικοι της περιοχής κοινητοποιούνται γιατί γνωρίζουν ότι παραβιάζεται ο νόμος αλλά και προσβάλλει την ηθική του και κυρίως επειδή δεν μπορούν να ανεχθούν ότι ένα ζώο υποφέρει. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν κατοικίδια, μπορεί να μην τα αγαπούν αλλά ποτέ δεν θα τους κάνουν κακό. Ειναι σημαντικό, εάν γεννηθείς σ’ ένα περιβάλλον όπου σέβονται και ενδιαφέρονται για τα ζώα κι εσύ θα λειτουργήσεις όπως αυτοί.

 Στα σχολεία στη χώρα καταγωγής σου υπάρχει σχετικό μάθημα, πώς εκπαιδεύονται τα παιδιά να έχουν τη σωστή συμπεριφορά προς τα ζώα;

Δεν ειναι απαραίτητο. Το παιδί μιμείται συμπεριφορές ενηλίκων, το βλέπει γύρω. Είναι δεδομένο, δε χρειάζεται να διδαχθεί… κανένα παιδί στη τάξη του δε γνωρίζει κάποιον που να κακοποιεί ένα ζώο… ούτε περιμένει ότι ποτέ θα υπάρξει. Κι εδώ βλέπω ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει, υπάρχει μεγαλύτερη ευαισθησία και κυρίως απ’ τα παιδιά.

Ποιο προβλέπεις θα είναι το μέλλον του καταφυγίου. Ποια είναι τα όνειρά σου, οι επιθυμίες σου γι αυτό.Τι χρειάζεται το καταφύγιο, τι πρέπει να κάνει ο καθένας από μας και αλλοι φορείς για να προσφέρουμε  στα αδέσποτα καλύτερες συνθήκες ζωής, καλύτερες υπηρεσίες;

Αντιμετωπίζουμε μια δύσκολη κατάσταση… όμως είμαστε εδώ και το μέλλον φαίνεται πολύ καλό… ελπίζουμε να έχουμε τη βοήθεια περισσσότερων ανθρώπων με οποιαδήποτε μορφή για να μπορούμε να σώσουμε ακόμη και το τελευταίο ζώο. ‘Εχουμε αρκετούς εθελοντές Κεφαλλονίτες αλλά και από πολλές χώρες του εξωτερικού οι οποίοι βλέπουν τη τεράστια προσπάθεια που κάνουμε και είναι δίπλα μας. Είμαστε ευγνώμονες σε όλους. Οι ανάγκες  όμως είναι τεράστιες… σε χρήματα και σε είδη, σε ανθρώπινα χέρια, υιοθεσίες κλπ… Το όνειρό μας; Το όνειρό μας είναι να κλείσει μια μέρα. Να μη χρειαζόμαστε πλέον.

Ευχαριστούμε πολύ Τζοϊς που μας αφιέρωσες λίγο από τον πολύτιμο χρόνο σου. Σας ευχόμαστε καλή δύναμη  και να έχετε περισσότερη βοήθεια για τα άτυχα αυτά ζώα.  Βλέπω όμως, ότι πολλά ζώα σε αναζητούν, με τα μάτια και τα επίμονα γαυγίσματα… αδημονούν να γυρίσεις κοντά  τους.

Ιωάννης Κοσμάτος
Εκπαιδευτικός