————————
Η φωτιά για να σβήσει,
στο πρώτο λεπτό χρειάζεται ένα ποτήρι νερό
Στο δεύτερο έναν κουβά
Και στο τρίτο λεπτό όλο το νερό της θάλασσας.
Πολλοί είναι οι κίνδυνοι που εγκυμονούν στους αρχαιολογικούς χώρους και καθιστούν δύσκολη τη φύλαξή τους και εκτός των φυσικών φαινομένων, οι ανθρωπογενείς κίνδυνοι είναι επίσης πολλοί και συχνά ανεξέλεγκτοι. Ο κύριος κίνδυνος όμως είναι η έλλειψη σεβασμού στις αρχαιότητες.
Όσο αφορά στην προστασία από τη φωτιά υπάρχουν βασικοί κανόνες όπως:
- Εγκατάσταση συστημάτων πυρανίχνευσης και πυρόσβεσης
- Απομάκρυνση εύφλεκτων υλικών, π.χ. ξερά χόρτα, πευκοβελόνες, σκουπίδια κ.ά.
- Δημιουργία υποδομών για παροχή νερού
- Εναλλακτικές πηγές νερού (π.χ. δεξαμενή, πηγάδι ) και διαθέσιμες αντλίες για πρόσβαση
- Κλάδεμα δέντρων και θάμνων, αποψίλωση χόρτων
- Δενδροφύτευση ειδών υψηλής περιεκτικότητας σε υγρασία
Ειδικά για τα μουσεία και τους αρχαιολογικούς χώρους
- Σχεδιασμός ΣΕΑ ,δηλαδή Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης – ανάθεση ρόλων και καθηκόντων
- Συνεχής εκπαίδευση του προσωπικού και ασκήσεις ετοιμότητας
- Πολύ καλή γνώση του χώρου και της γύρω περιοχής από το προσωπικό.
Όλα αυτά είναι μέρος ύλης του μαθήματος ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΦΥΛΑΞΗΣ που διδάσκεται για τέσσερα ολόκληρα εξάμηνα στα ΔΙΕΚ, ειδικότητα: Φύλακες Μουσείων και Αρχαιολογικών Χώρων. Ύλη που καλούμαστε από τη ΓΓΔΒΜ (Γενική Γραμματεία Δια Βίου Μάθησης) να διδάξουμε για να προετοιμάσουμε τους εκπαιδευομένους μας όσο γίνεται καλύτερα για το ρόλο που θα διαδραματίσουν ως φύλακες της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Και σε αυτά που διδάσκουμε υπάρχει κρυμμένο ή φανερό ένα ΑΛΛΆ. Ένα «Αλλά» που αναστενάζοντας, προσπαθεί να δικαιολογήσει την παρωχημένη, αδικαιολόγητη και ασυγχώρητη μυωπική αντιμετώπιση εκ μέρους του Κράτους. Ένα «Αλλά» που βγαίνει από το στόμα όλων και σημαίνει «έτσι θα έπρεπε να είναι αλλά δυστυχώς δεν είναι». Κι άντε να τους πεις ότι είναι φανταστικό αυτό το «Αλλά» που αιωρείται σε κάθε φράση μας.
Η προστασίατης πολιτιστικής μας κληρονομιάς έχει ευρύτερη έννοια και ανάμεσα σε άλλα εμπεριέχει τα στοιχεία της πρόληψης και αποτροπής από κάθε κίνδυνο εγκληματικής ενέργειας, φυσικής καταστροφής ή τεχνολογικού ατυχήματος, εις βάρος των προσώπων, των συλλογών και των εγκαταστάσεων καθώς και της διαφύλαξης της εικόνας και του κύρους της χώρας μας.
Με αυτά τα δεδομένα, δεδομένα από το ίδιο το υπουργείο και το ICOM (Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων ) , οι ανακοινώσεις του ΥΠΠΟ σχετικά με την πυρκαγιά στις Μυκήνες , είναι τουλάχιστον εξοργιστικές, παιδαριώδεις- επικίνδυνα αφελείς ίσως; – ενώ προσβάλλουν τους πολίτες και αμαυρώνουν την εικόνα της χώρας μας στο εξωτερικό.
Για αυτό το λόγο , επαναλαμβάνω: « Ο κύριος κίνδυνος είναι η έλλειψη σεβασμού στις αρχαιότητες». Ειδικά όταν αυτός προέρχεται από εκείνους που οφείλουν να τις προστατεύουν, σύμφωνα με το Σύνταγμα, άρθρο 24§1.
Στέλλα Οδ.Λιάτου
Ιστορικός – Αρχαιολόγος
Μουσειολόγος
