Γράφει ο Γιάννης Βαρούχας
Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής (ο θείος) έλεγε ότι η κάλπη είναι σα μία έγγυο γυναίκα, κανείς δεν ξέρει τι θα βγάλει! Βέβαια αυτό το έλεγε την εποχή που δεν υπήρχαν προγεννητικοί έλεγχοι και προηγμένα δημοσκοπικά συστήματα. Ωστόσο, ακόμη και στις μέρες μας, αυτό το ρητό φαίνεται να ισχύει, mutatis mutandis.
Το εύρος της νίκης της ΝΔ στις περασμένες εκλογές δεν το εντόπισαν ούτε και τα πιο έγκυρα exit polls. Κανείς δεν περίμενε αυτό το εκλογικό αποτέλεσμα και η εξήγησή του θα γίνει αντικείμενο συζητήσεων και διερευνήσεων για το επόμενο διάστημα.
Επειδή οι εκλογές έχουν περάσει σε μία “ποδοσφαιρική προσέγγιση” (μέχρι και σε στοιχηματικά γραφεία υπάγονται!), πολλοί συμπολίτες μας εντυπωσιάστηκαν απ’ τη μεγάλη διαφορά των δύο μεγάλων κομμάτων και έβγαλαν βιαστικά συμπεράσματα. “Ήρθε η παντοκρατορία της δεξιάς”… “Ο Μητσοτάκης θα μας κυβερνά για 20 χρόνια”… “Η Αριστερά θα εξαφανιστεί”… Είναι όμως έτσι;
Η ιστορία των εκλογικών αποτελεσμάτων μας δίνει πολλά παραδείγματα αλλοπρόσαλλων αποτελεσμάτων και εντυπωσιακών μεταστροφών της πάντοτε ευμετάβλητης κοινής γνώμης. Πέρα απ’ όλα τα πολιτικά προγράμματα και τις διαβουλεύσεις, φαίνεται να αιωρείται μία ψυχολογία πάνω απ’ την κοινή γνώμη που σε μερικές στιγμές μπορεί να διαμορφώσει εντελώς απρόβλεπτα και ρηξικέλευθα την κοινή συνισταμένη. Ας δούμε μερικά ιστορικά παραδείγματα:
Το 2009 το ΠΑΣΟΚ επανήλθε στην εξουσία, μετά από επτά χρόνια γαλάζιας διακυβέρνησης, με 44% (43, 92%) έναντι του 33,47 της ΝΔ η οποία πραγματοποίησε τότε “εθελουσία έξοδο” προκειμένου η “καυτή πατάτα” της πτωχευμένης οικονομίας μας να πάει στον επόμενο. Το παντοδύναμο 44% που έδωσε αυτοδυναμία με 160 βουλευτές στον Γιώργο Παπανδρέου και το ΠΑΣΟΚ, μέσα σε τρία μόλις χρόνια έγινε 13,18% το οποίο αντιστοιχούσε σε 41 έδρες! Είχαν μεσολαβήσει το πρώτο μνημόνιο και η συγκυβέρνηση με τη ΝΔ και το ΛΑΟΣ υπό τον Λουκά Παπαδήμο.
Το Μάη του 2012 η ΝΔ έρχεται πρώτη στις εθνικές εκλογές με ποσοστό μόλις 18,85%(!) με τον ΣΥΡΙΖΑ να ακολουθεί ως Αξιωματική Αντιπολίτευση πλέον στο 16,78% του εκλογικού σώματος.
Στις επαναληπτικές εκλογές του Ιουνίου του 2012, η ΝΔ λαμβάνει 29,66% και ο ΣΥΡΙΖΑ 26,89%. Προσέξτε πόσο γρήγορα, μέσα σε ένα μήνα πρακτικά και χωρίς καμία ουσιαστική πολιτική εξέλιξη, το πάντα ευμετάβλητο εκλογικό σώμα έδωσε δέκα μονάδες παραπάνω στο κάθε κόμμα ενώ διατήρησε το ΠΑΣΟΚ στο 12,28%.
Το Γενάρη του 2015 ο ΣΥΡΙΖΑ παίρνει ακόμη 10 μονάδες φτάνοντας στο 36,34% και τις 149 έδρες. Το γεγονός ότι η Βουλή ήταν επτακομματική του στέρησε την αυτοδυναμία αλλά συνεργάστηκε με τους ΑΝΕΛ και σχημάτισε κυβέρνηση. Η ΝΔ έλαβε τότε 27,81% και το ΠΑΣΟΚ 4,68% ως το έβδομο κόμμα που μετά βίας μπήκε στη Βουλή.
Το Σεπτέμβρη του 2015 οι νέες εθνικές εκλογές γίνονται με λίστα και ο ΣΥΡΙΖΑ λαμβάνει 35,46%, δηλαδή μόλις μία μονάδα λιγότερο, και η ΝΔ 28,09% παραμένοντας δηλαδή στάσιμη. Το ΠΑΣΟΚ αύξησε λίγο τα ποσοστά του φτάνοντας στο 6,29%.
Τον Ιούλιο του 2019 η ΝΔ ανακτά 11 ποσοστιαίες μονάδες φτάνοντας στο 39,85% και σχηματίζοντας αυτοδύναμη κυβέρνηση 158 εδρών. Μία από αυτές ήταν και της Κεφαλονιάς η οποία έγινε ξανά γαλάζια μετά από 10 ολόκληρα χρόνια! Ο ΣΥΡΙΖΑ υποχώρησε στο 31,53% εκλέγοντας 86 βουλευτές και το ΚΙΝΑΛ, πλέον, στο 8,1%.
Έτσι φτάσαμε στο σημερινό απρόβλεπτο εκλογικό αποτέλεσμα της 21ης Μαΐου όπου η ΝΔ αύξησε το ποσοστό της κατά μία μονάδα ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ απώλεσε 11,5 μονάδες και το ΠΑΣΟΚ πήρε 3 παραπάνω.
Μερικά συμπεράσματα: Η ΝΔ δοκιμάζεται εκλογικά και αποσυμπιέζεται όταν κάνει την εμφάνισή της στα πράγματα η Χρυσή Αυγή (2012 και 2015). Είναι εμφανές ότι πρόκειται για συγκοινωνούντα δοχεία, εξ ου και η πρόσφατη σπουδή της ΝΔ να εξαφανίσει την όποια απόπειρα καθόδου παρόμοιου ακροδεξιού μορφώματος στις εκλογές.
Χρειάστηκαν λίγες εκλογικές αναμετρήσεις για να βρεθεί η ΝΔ από το 18% στο 40% και ο ΣΥΡΙΖΑ από το 4% στο 36%! Το εύρος αυτών των διαφορών κυμαίνεται από τις 22 μονάδες μέχρι και τις 32! Αυτές οι γενναίες μετακινήσεις συνιστούν πολιτική ρευστότητα που αφενός προήλθε από την είσοδο της χώρας μας στα μνημόνια (μετά τις αποτυχημένες οικονομικές πολιτικές των αυτοδύναμων κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ και ΝΔ από το 1995 μέχρι το 2009), κι αφετέρου απ’ την απομυθοποίηση έως και τη δαιμονοποίηση των πολιτικών κομμάτων στη συνείδηση του μέσου πολίτη.
Τα μεγάλα πολιτικά πάθη του 80 και του 90 δεν υπάρχουν πια και ο πολίτης αλλάζει πολύ εύκολα την κομματική του επιλογή κυρίως λόγω της τσέπης του. Τα πρόσωπα παίζουν πιο σημαντικό ρόλο από τις πολιτικές. Είδαμε ακόμη και στις πρόσφατες εκλογές να εκλέγονται καλλιτέχνες έναντι ιστορικών πολιτικών στελεχών.
Το ΠΑΣΟΚ πάτησε την “μπανανόφλουδα” που του πέταξε η ΝΔ το 2009 και αυτοκτόνησε πολιτικά στο Καστελόριζο. Σα να μην έφτανε αυτό, έγινε και δεκανίκι του Σαμαρά την περίοδο 2012 έως 2014 συνεχίζοντας σκληρές περικοπές στις συντάξεις, εμπνεύστηκε και εφάρμοσε τον ΕΝΦΙΑ ενώ δε δίστασε να συγκυβερνήσει ακόμη και με τον ΛΑΟΣ του κ. Καρατζαφέρη…
Η δεξιά απ’ όταν ήρθε ξανά στα πράγματα το 2019 κι αφού ο ΣΥΡΙΖΑ είχε κάνει τη “βρώμικη δουλειά” που του επιβλήθηκε απ’ τους Ευρωπαίους ηγεμόνες βγάζοντας τη χώρα απ’ τα μνημόνια, έκανε όλες εκείνες τις κινήσεις που θα τη διατηρούσαν στην εξουσία. Άριστες σχέσεις με τον τύπο, απευθείας αναθέσεις με ιλλιγιώδη ποσά, δημιουργία στρατού μετακλητών, συμπόρευση με την αυτοδιοίκηση μέσω ευνοϊκών ρυθμίσεων (ενίοτε αντιδημοκρατικών πχ υπερεξουσίες στη μη εκλεγμένη οικονομική επιτροπή) και συνεργασία-συνεννόηση με τα απομεινάρια του Σημίτη…
Ο ΣΥΡΙΖΑ από το 2019 μέχρι το 2023 ακολούθησε την ατζέντα που έθετε η κυβέρνηση Μητσοτάκη και οι συγκυρίες, στηλίτευε τα κακώς κείμενα των πολιτικών επιλογών της και ξέχασε, ωστόσο, να θέσει το δικό του όραμα ως πρόταγμα στην κοινωνία. Το στοίχημα της επερχόμενης εκλογικής αναμέτρησης για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι να παρουσιάσει στην κοινωνία το πολύ συγκεκριμένο δικό του όραμα και να αφήσει την αλαζονική επιλογή των αχρείαστων επαναληπτικών εκλογών του κ. Μητσοτάκη, που τα θέλει όλα δικά του, στην κρίση του εκλογικού σώματος…
Η Ελληνική ιστορία έχει δύο εμφατικά παραδείγματα τρομακτικών μετατοπίσεων, τον θριαμβευτή του Μαραθώνα Μιλτιάδη και τον υπεύθυνο για τη νίκη στη Σαλαμίνα Θεμιστοκλή. Ο πρώτος πέθανε στη φυλακή και ο δεύτερος εξοστρακίστηκε… Στην πολιτική λοιπόν, όπως και στη ζωή, τα πάντα είναι ρευστά και τα εκλογικά ποσοστά δεν τσιμεντώνονται όπως η Ακρόπολη! Αυτός που σήμερα φαντάζει πανίσχυρος αύριο γίνεται επαίτης, κι αυτός που σήμερα δοκιμάζεται αύριο μπορεί να αποθεώνεται…
Γιάννης Βαρούχας
