Σήμερα το πρωί είχα την ευκαιρία να ακούσω μία εκπομπή στο πρώτο πρόγραμμα της ραδιοφωνίας καθώς οδηγούσα προς μία εργασία μου. Καλεσμένος ήταν ο κ. Στρατηγάκης, μαθηματικός, και το αντικείμενο της συζήτησης ήταν οι αναμενόμενες περί τα τέλη Ιουλίου βάσεις και η φοιτητική σταδιοδρομία των αποφοίτων λυκείων.

Σταχυολογώ ορισμένα σημεία που με προβλημάτισαν:

–Τα τελευταία χρόνια υπάρχει ένα άνοιγμα της ψαλίδας μεταξύ των αριστούχων και των χαμηλόβαθμων διαγωνιζόμενων στις πανελλήνιες εξετάσεις.

–Για 2η συνεχόμενη χρονιά οι βάσεις εισαγωγής θα βγουν σχετικά νωρίς και έτσι θα μπορούν οι νέοι φοιτητές να αναζητήσουν εγκαίρως σπιτικό για τις σπουδές τους…

–Θα υπάρξει άνοδος στις υψηλόβαθμες σχολές καθώς οι αριστούχοι φέτος αυξήθηκαν και έγραψαν καλύτερα.

–Ωστόσο, κάθε χρόνο οι υποψήφιοι είναι λιγότεροι και ως εκ τούτου θα υπάρξει μείωση βάσεων στις χαμηλόβαθμες σχολές…

–Λόγω της μείωσης των υποψηφίων, 245 τμήματα του Β επιστημονικού πεδίου θα αναζητήσουν με αγωνία εισακτέους καθώς μπαίνει θέμα για τη βιωσιμότητά τους.

–Οι ομιλητές συμφώνησαν ότι οι υποψήφιοι φοιτητές θα πρέπει να επιλέγουν κατ’ αρχάς με βάση τα μαθήματα που τους αρέσουν και κατά δεύτερον με βάση την επαγγελματική προοπτική των σχολών που θα επιλέξουν.

–Τέλος, θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους σε ποιές πόλεις είναι τα επιθυμητά τμήματα κι αν μπορεί η τσέπη τους να τα αντέξει...

Μερικές σκέψεις μετά την ακρόαση

Ακούγοντας τα παραπάνω ενδιαφέροντα και άλλα στοιχεία που συζητήθηκαν, προβληματίστηκα αρχικά για την κυνική αναφορά της εύρεσης σπιτικού για τους νέους φοιτητές. Γιατί η ελληνική κοινωνία θεωρεί δεδομένο ότι για να σπουδάσει τα παιδιά της θα πρέπει να στήσει ένα ή περισσότερα νοικοκυριά; Είναι παραδεκτό να χρειάζεται ο κάθε φοιτητής και η κάθε φοιτήτρια ένα έξτρα εισόδημα απ’ τον οικογενειακό προϋπολογισμό τους για να σπουδάσουν;

Στην Ελλάδα τα παιδιά που χρησιμοποιούν τις φοιτητικές εστίες ενδεχομένως να αισθάνονται “παρακατιανά” σε σχέση με αυτά που στήνουν ολόκληρα σπιτικά με γωνιακούς καναπέδες, home cinema και πλήρη εξοπλισμό ηλεκτρικών συσκευών που όταν αποφοιτήσουν δεν έχουν τι να τις κάνουν… Ωστόσο, το λογικό και το ορθό είναι το πρώτο μοντέλο. Δηλαδή αυτό των φοιτητικών εστιών που το κράτος έχει την υποχρέωση να παρέχει στους φοιτητές και που μέχρι και σήμερα αποτυχαίνει οικτρά να προσφέρει.

Ανοίγει, λένε, η ψαλίδα μεταξύ των υψηλόβαθμων και των χαμηλόβαθμων. Γιατί άραγε; Μήπως αυτό μας θυμίζει το άνοιγμα της ψαλίδας μεταξύ των οικονομικά ισχυρών και των οικονομικά αδυνάτων; Δεν μπορεί να υπάρξει άλλη εξήγηση εκτός απ’ αυτήν!

Η πάλαι ποτέ “παραπαιδεία” (σήμερα ποιά είναι η παραπαιδεία τελικά;), ξεκίνησε να δημιουργεί αριστούχους εδώ και δεκαετίες. Αρχικά υπήρχε η δυνατότητα για τα “δυνατά μυαλά” κι αυτούς που “ζεσταίναν την καρέκλα” να πετυχαίνουν την είσοδό τους σε υψηλόβαθμες σχολές. Καθώς όμως έγινε καθεστώς το φροντιστήριο και η εξωσχολική ενίσχυση, τα παιδιά που δεν έχουν χρήματα δεν μπορούν να ακολουθήσουν… Διότι κάθε χρόνο οι εξετάσεις και το όλο σύστημα γύρω απ’ αυτές προσαρμόζεται και αναπτύσσεται με βάση αυτούς που “τραβούν την ανηφόρα”… οι υπόλοιποι μοιραία θα εγκαταλειφθούν.

Συμπεραίνουμε ότι η δημόσια δωρεάν παιδεία στην Ελλάδα αποτελεί το πιο σύντομο ανέκδοτο!

Το δημογραφικό πρόβλημα κάνει αισθητή την παρουσία του και σε αυτόν τον τομέα. Όπως και στα σχολεία μας που κάθε χρόνο βλέπουν ολοένα και λιγότερες εγγραφές στα τμήματά τους, έτσι και τα Πανεπιστήμια αρχίζουν και χάνουν τους φοιτητές τους! Το Δημογραφικό πρόβλημα δεν είναι εφεύρημα επιστημονικής φαντασίας αλλά μία πραγματικότητα που άμεσα θα δημιουργήσει νέες προκλήσεις. Υπάρχουν δεκάδες χιλιάδες αιτήσεις στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για την εισαγωγή εργαζομένων από άλλες χώρες. Την ίδια ώρα οι μισαλλόδοξοι χαίρονται που η Μεσόγειος γίνεται ένας υγρός και απόκοσμος τάφος για τους πρόσφυγες των πολέμων που η Δύση διεξάγει…

Επειδή δεν έφτανε όμως το Δημογραφικό, η ΝΔ εφάρμοσε και την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής με την οποία εντείνει την έλλειψη φοιτητών για πολλά πανεπιστημιακά τμήματα που άμεσα θα κινδυνεύσουν με λουκέτο. Μεταξύ αυτών και τα δικά μας στα Ιόνια Νησιά. Και θα έρθουν μετά οι κυβερνώντες και θα μας πουν: “αφού δεν έχουν φοιτητές τα τμήματά σας! Γίνεται να τα λειτουργούμε για 20 και 30 παιδιά;”. Οπότε η λογική θα υπαγορεύσει το κλείσιμό τους…

Τέλος, δεν μπορούμε να μη μειδιούμε στο άκουσμα ότι οι νέοι μας θα πρέπει να επιλέξουν τις σχολές της αρεσκείας τους… Εδώ η υποκρισία χτυπάει κόκκινο!

Σε ένα σύστημα που πασχίζει να κάνει τα παιδιά μας ανταγωνιστικά ήδη από το νηπιαγωγείο(!), σε μία χώρα που στο Δημοτικό στρεσάρει με βαθμολογίες και πιέζει τα παιδιά αντί να τα αφήνει ελεύθερα για να βρουν τις κλίσεις τους (μέσα σε ένα ακαδημαϊκό έτος μπορεί να διδαχθεί η ύλη ολόκληρου του Δημοτικού μας ενημερώνει ο αμερικανός φιλόσοφος Πωλ Γκούντμαν), όταν στα Δημοτικά γίνεται η μάχη των βαθμών και των αρίστων που σωστά επί ΣΥΡΙΖΑ αποσυνδέθηκε απ’ τη σημαία αλλά οι άριστοι την επανέφεραν, όταν το ελληνικό νοικοκυριό ματώνει κυριολεκτικά για να στείλει τα παιδιά του στο φροντιστήριο καθώς ξέρει ότι χωρίς αυτό δεν έχουν μέλλον στην εκπαίδευση, τότε για ποιά σχολή της αρεσκείας τους να συζητήσουμε και για ποιό αντικείμενο που θα αγαπήσουν;

Τα παιδιά μας ποδηγετούνται κάθε ώρα και στιγμή από ένα εκπαιδευτικό σύστημα που τα θέλει μηχανισμούς και όχι ανθρώπους, με φωτεινή εξαίρεση τους δημόσιους λειτουργούς που αγαπούν την εργασία τους και δίνουν όλο τους το είναι για τα παιδιά μας. Ακόμη κι αυτοί όμως οφείλουν να ακολουθούν τις νόρμες που τους επιβάλλει η εργοδοσία τους.

Οι οικογένειες έχουν υποκύψει αναζητώντας τη σχολιοποίηση και όχι τον ελεύθερο χρόνο για τα παιδιά τους. Φοβούνται ότι θα μείνουν πίσω (Πού; Στο Δημοτικό;;;) τα παιδιά τους και τα φορτώνουν όσο μπορούν περισσότερο με δραστηριότητες, εξωσχολικά μαθήματα και πίεση στο διάβασμα. Πώς θα μάθουν έτσι τα παιδιά μας τι αγαπούν να κάνουν; Αλίμονο, δε θα το μάθουν παρά μόνο όταν θα είναι ήδη εργαζόμενοι και μπορεί κατά τύχη να το ανακαλύψουν… μπορεί και ποτέ!

Η απάντηση στα παραπάνω δεν είναι η εγκατάλειψη της προσπάθειας ή του αγώνα μας για να κάνουμε τα παιδιά μας μορφωμένα και εκπαιδευμένα άτομα. Κάθε άλλο! Είναι χρέος και αποστολή μας να καταρτίσουμε τα παιδιά μας και να τους δώσουμε μία παιδεία με αρχές, αξίες και ανταπόδοση. Να το κάνουμε όμως ΜΑΖΙ. Με το σχολείο μας, με τα παιδιά μας, με τους συμμαθητές τους και με όλη την εκπαιδευτική κοινότητα. Χωρίς ανταγωνισμό και διακρίσεις. Αλλά με ομαδικότητα και αλληλεγγύη. Χωρίς πίεση και αφόρητα απογεύματα. Αλλά με σύστημα και κάνοντας τα παιδιά μας να αγαπήσουν τα μαθήματά τους. Χωρίς τιμωρίες αλλά με κίνητρα. Χωρίς φόβο αλλά με αγάπη.

Γιάννης Βαρούχας