Αγνώστου,  Προσωπογραφία Ευγένιου Βούλγαρη

χ.χρ., λάδι σε καμβά,  50×44 εκ.                              

Ληξούρι, Ιακωβάτειος Βιβλιοθήκη-Μουσείο

Εξέχουσα εκκλησιαστική προσωπικότητα και πρωτοπόρος εκπρόσωπος του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, ο Ευγένιος Βούλγαρης (Κέρκυρα 1716-Πετρούπολη 1806) συνδύαζε τη θεολογική γνώση με τη Φιλοσοφία, τη Φυσική, τα Μαθηματικά, την Αστρονομία και τη Μουσική, τη διδασκαλία, τη συγγραφή και τις μεταφράσεις με την εθνική δράση, ήταν, δηλαδή, μια πολυσχιδής προσωπικότητα κατά τα πρότυπα  του οικουμενικού ανθρώπου (Homo Universalis) της Αναγέννησης. Γι’ αυτό και ο ζωγράφος τον απεικονίζει στο σπουδαστήριό του, καθιστό μπροστά από το γραφείο του με τα κλασικιστικά μοτίβα, πάνω στο οποίο είναι  ανοικτός ένας  τόμος, ενώ πίσω αριστερά διακρίνεται η βιβλιοθήκη του με τα ογκώδη συγγράμματα. Πρόκειται για ένα χώρο εργασίας και περισυλλογής, που παραπέμπει στο σπουδαστήριο (studiolo) των αναγεννησιακών λογίων. Με μια χαρακτηριστική κίνηση των χεριών σαν να απευθύνεται σε κάποιον, στρέφει τον κορμό κατά τρία τέταρτα προς τ’ αριστερά, μια εικαστική σύμβαση που μάλλον τονίζει τη στροφή προς τα ένδον. Το ανυψωμένο πυρετικό βλέμμα  και το ελαφρά μισάνοικτο στόμα υποδηλώνουν ότι ο ζωγράφος τον συνέλαβε μάλλον σε μια στιγμή φιλοσοφικής απορίας  ή έμπνευσης.

Δώρα Μαρκάτου
τ. Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης
του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων