Άγονη εποχή. Στείρα. Περπατώ αργά αργά πάνω στην άμμο, σκαρφαλώνω με υπομονή στα βράχια. Αναζητώ εναγωνίως μια πεταλίδα, ένα καβουράκι, έναν χουχουλιό, ένα από των πολλών ειδών, μεγεθών και απίστευτων χρωμάτων, κοχύλια. Παράλληλα ερευνώ εξονυχιστικά τον βυθό, σχεδόν παρακαλώντας να εντοπίσω έναν αχινιό. Αναζητώ εναγωνίως σημάδια που να μου επιβεβαιώνουν πως η μεγάλη αγάπη, η θάλασσα, ανασαίνει ακόμη. Μάταια… Ίχνος από όλα αυτά που έκαναν στην παιδική ηλικία τα πνευματικά κύτταρα της ψυχής μου να πάλλονται από την έκρηξη των χρωμάτων τους, τον ουρανίσκο μου να τρελαίνεται από την γεύση τους. Άγονη εποχή, στείρα, φθισική και ανεμική από μεταλλάξεις των ιών του κέρδους και της απληστίας.
Και να, πάλι, να ξεπηδά χείμαρρος ορμητικός η μνήμη… Οι χουχουλιοί, μοναδικός και τέλειος δόλος στην καθετή. Οι χουχουλιοί “άπαιχτοι” στο πιο ονειρικό πιλάφι. Χουχουλιοί, ακόμη στα μακαρόνια. Οι αχινιοί! Με τα πολύχρωμα καύκαλά τους που συλλέγαμε με τη μάσκα και τα τοποθετούσαμε στο καλαθάκι στην αυλή του σπιτιού και το χειμώνα τα κοιτούσαμε και η φαντασία μας ταξίδευε στις βουτιές του επόμενου καλοκαιριού. Οι αχινιοί, η τέχνη και το μυστήριο του ανοίγματος, τα θρεπτικά και αφροδισιακά αυγά τους. Αυτά τα’αυγά, στη σαλάτα με μαρούλι, κρεμμύδι, λαδολέμονο και ρίγανη ή θρούμπη! Αυτά τα’αυγά με σπαγγέτι, ξύσμα λεμονιού και κεφαλοτύρι! Οι αχινιοί του δεκαπενταύγουστου και της Μεγάλης Παρασκευής με ξύδι…
Αμ τα κοχύλια; Εκείνο το χαϊμαλί από πετονιά και ένα πολύχρωμο, γυαλιστερό κοχύλι που το λέγαμε αβασκαντήρα; Της Πίνας το καύκαλο με τις αμίμητες αποχρώσεις που διακοσμούσε κάποιες γωνιές δίχως επιτήδευση, δίχως επειδή και πρέπει; Η μνήμη πάλι… αλλά επιμένω: είναι αυτή που διασώζει τη συνείδηση… δίχως τη μνήμη δεν υφίσταται συνείδηση.
Αποτελεί, πλέον, γεγονός ανάμεσά μας αν βγάλεις χταπόδι. Τα καλαμάρια χρόνο με το χρόνο λιγοστεύουν. Διάφορα είδη ψαριών έχουν εξαφανιστεί. Κοιτάζοντας τον βυθό, κρανίου τόπος. Πλαστικό και απόβλητα. Νάιλον εποχή. Ξεμωραμένη. Ψυχικά κεκαρμένη.
Εποχή των κυκλώνων, του θερισμού θυελλών. Είναι η απάντηση της φύσης. Στην αρχή εκκωφαντικά σιωπηλή. Έπειτα απρόβλεπτα βίαιη. Η φύση μισεί την ανισορροπία και ο άνθρωπος, αν ισχύουν αυτά που διατείνεται η επιστήμη για το μέλλον, αποδεικνύεται αμετάκλητα ανισόρροπος. Στη φύση δεν υπάρχει «ηθική», υπάρχει ισορροπία. Ο άνθρωπος από τη στιγμή που έμπηξε μερικά παλούκια στη γη και είπε: «Αυτό είναι δικό μου», έγινε τρελός, σχιζοφρενής. Κατασκεύασε μια ηθική κατά το δοκούν, βασισμένη στα συμφεροντικά του μέτρα αγνοώντας παντελώς το μέτρο, και την έντυσε με τα ενδύματα της απληστίας, της αχαριστίας, του βιασμού. Οι προσωκρατικοί φιλόσοφοι, οι τραγικοί ποιητές, ο Αισχύλος και ο Σοφοκλής – σαφώς, πριν τους Ευρυπίδη, Πλάτωνα, Αριστοτέλη – το είχαν διαμηνύσει με τη σκοτεινότητα που επιβάλλει η φιλοσοφία και την τρομακτική κατάρρευση του τραγικού ήρωα: Ύβρις, Άτη, Νέμεσις, Τίσις. Τραγικός ο άνθρωπος. Εκπεπτωκός άγγελος.
Είναι ένα ανάμεικτο συναίσθημα αυτό που αναδύεται από θλίψη και οργή. Την Σταύρωσαν τη φύση αφού πρώτα την ανάγκασαν να ανέβει το Γολγοθά της, αφού διαμοίρασαν τα ιμάτιά της… αμέτρητοι Ιούδες, αμέτρητοι γραμματείς, ορδές φανατισμένων φαρισαίων… πολλά τα αργύρια, υπήρξαν ικανά να αρνηθούν τα θαύματά της. Η φύση κάποια στιγμή θα πει: “τετέλεσται” και τότε θα έρθει η “εκδίκηση” της Ανάστασης. Αρμαγεδών.
Μετά ήρθαν σύννεφο οι σφήγκες και κατέκλυσαν τον χώρο, απειλητικές, επιθετικές, αδυσώπητα εχθρικές. Ήρθαν ή μήπως ήταν πάντα εδώ ανάμεσά μας; Βγήκαν τα τρωκτικά καταμεσήμερο επιδεικνύοντας μια παράξενη και σχεδόν ανυπόφορη οικειότητα. Ελλοχεύουν νυχθημερόν ή μήπως το έκαναν πάντα;
Ποιος πολλαπλασίασε αφύσικα τις σφήγκες; Ποιος πολλαπλασίασε αφύσικα τα τρωκτικά; Η μνήμη που γνωρίζει πως πρέπει ν’αντιδράσει; Επειδή πρέπει ν’αντιδράσει.
Παράωρα κείμενα
Δημήτρης Ραυτόπουλος
