Εικόνες τίτλου. Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Σερβίας στο Βελιγράδι (φωτος επάνω. Το γλυπτό του Ν. Τέσλα μπροστά στο κτίριο. Σοφία και Τάσος Παπαδάτος). Κτιριακές ομοιότητες με το Αρχαιολογικό Μουσείο στο Αργοστόλι (φωτο κάτω).
Καταθέτω εισαγωγικά, μια πρώτη παρατήρηση, σημαντική κατά τη γνώμη μου. Πρόκειται για τις κτιριακές ομοιότητες του Αρχαιολογικού Μουσείου της Κεφαλονιάς, με την Εθνική Βιβλιοθήκη του Βελιγραδίου, μέσα στο πάρκο Καρατζόρτζεβιτς. Αρχιτέκτονας δεν είμαι για να μιλήσω με βεβαιότητα, αλλά νομίζω ότι τα δύο κτίρια έχουν την ίδια δομή (εικόνες τίτλου). Η Εθνική Βιβλιοθήκη Βελιγραδίου βέβαια, έχει έναν επιπλέον όροφο, με την ίδια περίπου στέγη. Εμείς θέλουμε να το γκρεμίσουμε! Ίσως η προσθήκη ενός ορόφου, όπως το κτίριο της βιβλιοθήκης, ίσως να ήταν η λύση να μην γκρεμιστεί το πανέμορφο κτίριο του Αργοστολίου. Οι Σέρβοι συντηρούν και διατηρούν το δικό τους από το 1832, 188 χρόνια με άλλα λόγια. Μπορεί να πει κάποιος ότι γίνονται συγκρίσεις ανάμεσα σε μια πρωτεύουσα χώρας όπως είναι το Βελιγράδι, με ένα τουριστικό, κυρίως, νησί του Ιονίου όπως είναι η Κεφαλονιά. Ας σκεφτούμε, τι μπορούμε να κάνουμεαναλογικά!
Η Εκπαιδευτική Αξία της Συμμετοχής
Ας αρχίσουμε λοιπόν να καταγράφουμε αυτήν την υπέροχη εμπειρία!
Πολλοί από εμάς, μπορεί να έχουμε ταξιδέψει στον κόσμο! Η συμμετοχική-διαδραστική εμπειρία όμως, ταξίδι δηλαδή μαζί με καλλιτεχνική δημιουργία, δεν έχει προηγούμενο!
Η Ελληνοσερβική φιλία, που καλλιεργείται εδώ και χρόνια από τον πρόξενο της Σερβίας στην Κεφαλονιάκαι συνάδελφό οδοντίατρο Βίκτωρα Ρουχωτά, νομίζω έφτασε σε εξαιρετική κορύφωση ως προς την Τέχνη και τον ευχαριστούμε ιδιαίτερα γι αυτό.Η 2η συνάντηση των καλλιτεχνών στο Βελιγράδι στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία!
Η συμμετοχή με έργο, εκτός των άλλων, αποτελεί ένα ισχυρό εκπαιδευτικό εργαλείο, με βαθιές καταγραφές γνώσης. Είτε διαβάσεις από πριν για τη χώρα και την πόλη που επισκέπτεσαι, είτε δεις και ακούσεις φτάνοντας εκεί, σε κάνουν να νοιώθεις πολίτης πλέον αυτής της χώρας. Της ανήκεις και σου ανήκει!
Προσωπικά συνηθίζω να προετοιμάζομαι, γεωγραφικά, ιστορικά, πολιτισμικά κλπ, όταν πρόκειται να επισκεφτώ ένα κράτος, αυτό έκανα πάντα, το ίδιο έγινε και τώρα. Όταν όμως πρόκειται να ζωγραφίσεις θέματα, Εικόνες, Αξίες και Ιδέες του τόπου που επισκέπτεσαι, τότε τα πράγματα αλλάζουν. Ζεις αποκλειστικές στιγμές που προορίζονται να μείνουν ανεξίτηλες στο χρόνο.
Ίσως θα ήταν μια καλή Πρόταση Έρευνας από το ΤΨΜΕ του Ιόνιου Πανεπιστήμιου στο Αργοστόλι, «Αύξηση και Δυναμική της Επικοινωνίας και της Συλλογικής Μνήμης, στον Συμμετοχικό-Διαδραστικό Πολιτισμικό Τουρισμό».
Ιστορία γραμμένη πάνω στα Κτίρια
Ολόκληρη η Ιστορία της Σερβίας, είναι γραμμένη πάνω στα κτίρια που συναντάς στο Βελιγράδι, αρκεί να ακολουθήσεις το «αόρατο νήμα» που τα συνδέει. «Tο κτίριο είναι το ανώτερο γλυπτό στο χώρο» μας λέει από τον μεσοπόλεμο ο Β. Γκρόπιους του Bauhaus-Μπαουχάους.
Οι Βυζαντινοί Χρόνοι αποτυπώνονται στο πανέμορφο φρούριο Καλέμεγκνταν. Εκεί υπάρχει και ο πύργος Νεμπόισα, σημερινό μουσείο αφιερωμένο στον δικό μας Εθνομάρτυρα και πρόδρομο του 1821, Ρήγα Φεραίο-Βελεστινλή, που φυλακίστηκε και δολοφονήθηκε εκεί το 1798, μαζί με τους 7 συντρόφους του.
Η Αυστροουγγρική Περίοδος και Κυριαρχία προβάλλει στην αρχιτεκτονική των μπρούτζινων τρούλων–κούπολα-dome, με κορυφαία, το Κοινοβούλιο και το Αρχαιολογικό Μουσείο του Βελιγραδίου. Οι Αυστροουγγαροί εξάλειψαν σε μεγάλο βαθμό την ανατολίτικη μορφή της χώρας, που είχε προκύψει από τα 500 χρόνια κυριαρχίας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στη Σερβία, όπως σε όλα τα Βαλκάνια.
Τα Σοσιαλιστικού Τύπου ορθογώνια τσιμεντένια κτίρια, υποδηλώνουν την Σοβιετική Αρχιτεκτονική λιτότητας. Υπάρχουν ομοιότητες με την Ελληνική Αρχιτεκτονική των Εργατικών Κατοικιών.
Τα Γκρεμισμένα Κτίρια, κατάλοιπα των συμμαχικών βομβαρδισμών του ΝΑΤΟ το 1999. Επίτηδες δεν έχουν επισκευαστεί ορισμένα, για να υπενθυμίζουν τα τραύματα που άφησαν στο Βελιγράδι οι σύμμαχοι και στα οποία δεν συμμετείχαμε οι Έλληνες.
Τα Κτίρια των Πολυεθνικών Εταιρειών, σύγχρονα και πολυόροφα, κυρίως στο Νέο Βελιγράδι. Το συναντάς διασχίζοντας για να πας απέναντι από το Παλιό Βελιγράδι, τις γέφυρες του Σάβα, παραπόταμου του Δούναβη!.
Τέλος είναι οι Ουρανοξύστες γυάλινοι και μη, στη νεόδμητη περιοχή Waterfront, του Π. Βελιγραδίου. Είναι οι επενδύσεις των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, που δίνουν νέα σύμβολα στην πόλη. Μια πόλη σαν αρχιτεκτονικό ψηφιδωτό που μιλάει για όλα και για όλους, αν σταθείς να το αφουγκραστείς, αν του χαρίσεις το βλέμμα και την παρουσία σου. Απολαμβάνεις Μοντέρνα και Μπαρόκ κτίρια μαζί, σε μία MixandMatch σύνθεση.
Ο Πυρήνας της Κοινωνικής Αναπαράστασης «Βελιγράδι».
- Τα Ψηφιδωτά. Είναι το προσωπικό βίωμα, αυτό που με συγκίνησε μέχρι δακρύων και το καταθέτω. Χωρίς να είμαι έντονα θρησκευόμενο άτομο που παρακολουθεί αδιάκοπα τελετές, εκκλησιαστικούς κανόνες κλπ., αλλά και χωρίς ωστόσο να υποτιμώ τη θρησκευτική πνευματικότητα.
Πρόκειται για το Δέος και το Θαυμασμό που ένοιωσα μπροστά στην έκταση και την τελειότητα των ψηφιδωτών μέσα στους ναούς SvetaPetka (ναός της Αγ. Παρασκευής, πάνω στο φρούριο Kalemegdan) και SvetogSava (ναός του Αγ. Σάββα στο λόφο, μέσα στο Πάρκο Καρατζόρτζεβιτς, αφιερωμένο στον ελευθερωτή των Σέρβων από τους Οθωμανούς}. Τα Βυζαντινού τύπου Ανάγλυφα Ψηφιδωτά (όχι λεία και επίπεδα, όπως τα Ρωμαϊκά ή τα Αρχαιοελληνικά), που ο ξεναγός δεν σε αφήνει να αγγίξεις.
Πουθενά όμως δεν υπάρχει απαγορευτική ταμπέλα ή κιγκλίδωμα απόστασης. Το ερμήνευσα σαν την τεκμηρίωση της Κοινωνικής Ψυχολογίας, ότι τα γλυπτά και τα ανάγλυφα πρέπει να αγγίζονται. Η αφή μαζί με τις υπόλοιπες αισθήσεις, αυξάνουν τη μνήμη και την απορρόφηση της γνώσης. Ίσως γι αυτό με συγκίνησαν τόσο, με την Έκταση που καταλαμβάνουν και την Αρμονία Σύνθεσης Θεματολογίας και Χρωμάτων που παρουσιάζουν! Συγκίνηση μου προκάλεσε και η δυτικότροπη αγιογραφία, μέσα στο ναό Ružica – Θεοτόκος των Ρόδων, επίσης μέσα στο κάστρο του Βελιγραδίου!
- Η Συμμετοχή με Καλλιτεχνικό Έργο, όπως προαναφέρθηκε, ανήκει επίσης στον δικό μου Αναπαραστασιακό Πυρήνα του Βελιγραδίου, που ίσως μας αφορά όλους.
Τα Πολύτιμα Περιφερικά Στοιχεία της Κοινωνικής Αναπαράστασης «Βελιγράδι»
- Η εξαιρετική φιλοξενία των ανθρώπων και τα θαυμάσια γεύματα
Να συστήσουμε τους ανθρώπους που συναντήσαμε, ως ελάχιστο savoirvivre εκ μέρους μας! Παντού και πάντα μαζί μας στα αξιοθέατα, στις εκδηλώσεις και στο φαγητό μεσημέρι-βράδυ, οι κύριοι διοργανωτές Μπογιάνα Δημητρίεβιτς και Σλόμπονταν Τσάτζικ (η αναλυτική ταυτότητά τους πιο κάτω).
Ιδιαίτερα στο φαγητό συμμετείχαν επιπλέον φίλοι Σέρβοι.
ΟΜίλα Πάτσικ σε πολλά γεύματα μαζί μας, στην Έκθεση, παντού (αναλυτική ταυτότητα στην παρουσίαση πιο κάτω, του Ευχαριστηρίου Διπλώματος που υπογράφει),
Η Μιλιάνα Κράλι, συμπαθέστατη με την ευφράδειά της στην Αγγλική γλώσσα, μαζί μας σε δείπνο στην περιοχή ADA, δημοσιογράφος της εφημερίδας Novosti, που θα δημοσιεύσει τη συνέντευξη που της έδωσα και την ευχαριστώ.
Ο Μίκη (Ξεχνώ το επίθετο, αλλά οι e-δημοσιεύσεις ευτυχώς συμπληρώνονται). Στο εστιατόριό του πρόσφερε ένα εξαιρετικό βραδινό γεύμα, ως φίλος και τοπικός εκπρόσωπος του Ερυθρού Σταυρού της περιοχής Rakovica, που μείναμε.
Ο Νίκολα Πάτσε, πρόεδρος του Ερυθρού Σταυρού, στο εστιατόριό του στο Ν. Βελιγράδι, απολαύσαμε βραδινό δείπνο, με υπέροχο καπνιστό χοιρινό κότσι, συνοδευμένο από αγριοράπανο και τοπική Ρακί από βερίκοκο, τέλεια, όπως και από δαμάσκηνα, αλλά και από κάθε φρούτο, που συνηθίζουν να φτιάχνουν τσίπουρο, αχλάδι κλπ.
Στον κοσμικό Ιππόδρομο του Βελιγραδίου, απολαύσαμε ένα ακόμα μεσημεριανό γεύμα. Ο Μίλα Πάτσικ πάντα μαζί μας!
Στο Safariisland της επίσης διακεκριμένης περιοχής ADA, στο παραδοσιακό εστιατόριο με το σερβίρισμα της σούπας, σχεδόν μόνιμο πρώτο πιάτο του φαγητού μας. Θαυμάσια περιοχή με τους ναυταθλητικούς συλλόγους Παρτιζάν και Ερυθρού Αστέρα, παντού γύρω μας αραγμένα, βάρκες και καγιάκ.
Μεσημεριανό με Καρατζόρτζεβα σε υπέροχο Campus στο εστιατόριο Ιδιωτικού Σχολείου. Η Καρατζόρτζεβα είναι μεγάλο φιλέτο κοτόπουλου, ατομικό ρολό με τυρί και λίγη κρέμα μέσα, παναρισμένο και τηγανισμένο, νοστιμότατο.
Ο ιδιαίτερος μπακλαβάς, με ενσωματωμένα δαμάσκηνα, αξίζει να αναφερθεί, με πολύ ελαφριά γλυκιά γεύση, απίθανος!
Κορυφαίο το αποχαιρετιστήριο βραδινό γλέντι «εν χορδαίς και οργάνοις», Κιθάρα, Ακορντεόν και Κόντρα Μπάσο, σε τοπικά τραγούδια των Βαλκανίων. Οι φίλοι Σέρβοι μας αποχαιρέτησαν με όλες τις τιμές!
Μαζί μας πολλές βραδιές και ο νεαρός φλαουτίστας Aleksa Miletic με τον πατέρα του. Τους γνωρίσαμε στο Αργοστόλι και τίμησαν με την παρουσία τους και με τραγούδια την Έκθεση στο Βελιγράδι.
- Γκαλερί και Φιλέλληνες Καλλιτέχνες
Κάποιοι από εμάς επισκεφτήκαμε τη γκαλερί Ulus στο κέντρο του Βελιγραδίου, όπως μου σύστησε η δημοσιογράφος Miliana Krali. Πρόκειται για γκαλερί στην οδό Kneza Milailova, που φιλοξενούσε την έκθεση του Σέρβου ζωγράφου Cvetcovic. Παρουσίαζε έργα εμπνευσμένα από την Ελληνική Μυθολογία.
Εκεί συναντήσαμε τον άλλο Σέρβο ζωγράφο Dragisa Cosic, που έχει ζήσει 12 χρόνια στο Αργοστόλι και μιλάει άπταιστα ελληνικά. Η κόρη του, είναι επίσης γνωστή για τις προσωπογραφίες της, που έφτιαχνε στη γέφυρα Debosset του Αργοστολίου. Μαζί και οι δύο τους, πατέρας και κόρη, ήρθαν στην Έκθεσή, χαρίζοντάς μας βιβλίο με έργα του Ντράγκισα!
Σε άλλη γκαλερί του φοιτητικού τετραγώνου, δίπλα στο Πανεπιστήμιο Βελιγραδίου, είδαμε την έκθεση της Σέρβας ζωγράφου Vladeta Andric (1948-2011). Με θεματική το σώμα, μας συγκίνησε ιδιαίτερα ως γιατρούς, τον Βαγγέλη Ευαγγελάτο και εμένα!
Άλλη γκαλερίστα, εξέφρασε την επιθυμία να φτιάξει γκαλερί στο Αργοστόλι «Γωνιά της ΕλληνοΣερβικής φιλίας». Ακούγεται πολύ ενδιαφέρον!
- Η Ξενάγηση-Διερμηνεία
Στο Κάστρο Καλέμεγκνταν και στο ναό του Αγ. Σάββα, είχαμε διερμηνείς στα Αγγλικά. Την περαιτέρω μετάφραση στα Ελληνικά, αναλάβαμε η Εύα Δανελάτου και εγώ, ως αγγλόφωνες. Για τον ίδιο λόγο παρουσιαστήκαμε και στη Σέρβικη τηλεόραση, απαντώντας στην αγγλική, σε σχετική συνέντευξη μαζί με την Μπογιάνα Δημητρίεβιτς, εμπνεύστρια όλων αυτών των εκδηλώσεων. Δεν είναι εύκολο ούτε χρηστικό να γίνεται διπλή μετάφραση την ίδια ώρα. Ίσως κάποιοι δίγλωσσοι Έλληνες φοιτητές στο Βελιγράδι θα μπορούσαν να επιστρατευτούν σε μελλοντικά ταξίδια για τη διερμηνεία στα μνημεία.
- Γη και Ύδωρ. Πόλεμος και Ειρήνη
Με άλλα λόγια τα Πάρκα και τα Ποτάμια της Πόλης. Απέραντα και πλούσια αμφότερα. Το Βελιγράδι είναι μια πόλη κυριολεκτικά χτισμένη μέσα σε Πάρκα. Πάρκα φροντισμένα, καθαρά, γεμάτα ανθρώπους, καστανιές, πλατάνια και πάμπολλα άλλα δένδρα. Μέχρι σκίουροι σκαρφαλώνουν δίπλα σου, στα δέντρα!
Η εικόνα τέλος, της Συμβολής Usce του Δούναβη με τον παραπόταμό του Σάβα η δική τους αμμουδερή παραλία Σικανλίγιαστο ποτάμι, δεν περιγράφονται με λόγια. Είναι μοναδικές εικόνες, αυτό το πράσινο και το ποτάμιο νερό που περιβάλλει την πόλη. Αξίζει, όχι να το δει κανείς, αλλά να το βλέπει κατά καιρούς, συνέχεια στη ζωή του!
Οι πόλεμοι τέλος, που έχουν βιώσει οι Σέρβοι κατά καιρούς και η διαρκής αναγέννηση της Πόλης (44 φορές) σαν Φοίνικας από τις στάχτες του, είναι μοναδικό φαινόμενο. Αυτό αποτύπωσα στους πίνακες που παρουσίασα στην Έκθεσή μας (κτίρια-καταστροφή και αναγέννηση), το ίδιο περιέγραψα και στην τηλεοπτική συνέντευξη που προσκληθήκαμε!
- Η οδική ασφάλεια, οδήγηση και διασκέδαση μαζί
Αισθανθήκαμε ασφάλεια με τους οδηγούς που μας ταξίδεψαν στο Βελιγράδι και αυτό είναι πολύ σημαντικό για την επιτυχία ενός οδικού ταξιδιού. Το χιούμορ επιπλέοντων οδηγών μας, σαν standupcomedians υψηλού επιπέδου, προικισμένοι με το γνωστό Κεφαλονίτικο Χιούμορ, αλλά και με πετυχημένη Αριστοφανική Βωμολοχία, έκανε το ταξίδι επιπλέον απολαυστικό!
Επίλογος
Νομίζω έχω αφήσει «ανοιχτούς λογαριασμούς με αυτήν την Πόλη, το Βελιγράδι, με αυτήν τη χώρα, τη Σερβία. Αισθάνομαι ότι θέλω να ξαναπάω, το ίδιο πιστεύω αισθάνονται και οι υπόλοιποι καλλιτέχνες που ταξιδέψαμε μαζί εκεί. Αυτή είναι η επιτυχία κάθε ταξιδιού!
Τα γράφω για να ενημερώσω και να τα μοιραστώ, αλλά και εγώ η ίδια, να μην ξεχάσω ποτέ…
«Το Βιβλίο (το γραπτό) δεν φτιάχνει σοφούς, αλλά δοκησίσοφους (νομίζουν ότι είναι σοφοί). Το βιβλίο δεν είναι το γιατρικό της μνήμης, αλλά της υπενθύμισης. Ο Προφορικός Λόγος είναι αυτός που πείθει (Σωκράτης «Φαίδρος», αναφορά στο «Ο Έρωτας αντίστιξη στο Φόβο» 2005, Αράβου Σ., Αθήνα, εκδ. Ελληνικά Γράμματα).
Η Ρητορική ας αναλάβει αυτόν το σπουδαίο ρόλο!
————————————————————————-
Ακολουθούν δύο βίντεο. Το πρώτο στο κανάλι PRNAchannel 1, απ΄τη συνέντευξή μας εκεί.
Στο δεύτερο βίντεο από το online περιοδικό Kefalonitis.com τραβηγμένο από τις δύο φοιτήτριες του σημερινού Ιόνιου Πανεπιστήμιου ΤΨΜΕ στο Αργοστόλι, Δώρα Πανουσοπούλου (απόφοιτη) και Έλλη Μαυραγάνη (τελειόφοιτη φέτος), που κάλυψαν όλο το ταξίδι σαν εκπρόσωποι τύπου.
Η απονομή των Ευχαριστηρίων Διπλωμάτων, στους συμμετέχοντες της ‘Έκθεσης από τους Σέρβους οικοδεσπότες μας Μπογιάνα Δημητρίεβιτς (Ζωγράφος – Σχεδιάστρια Ενδυματολόγος και Σλόμπονταν Τσάτζικ- Παραγωγός Ειδήσεων στο κανάλι PVRA 1 της Σερβίας. Ο ίδιος συνέβαλε να παρουσιαστούμε στην τηλεόραση, όπως φαίνεται στο πρώτο βίντεο.
Στη συνέχεια, προσφέρθηκε στον εκπρόσωπο του CityAssemblyofBelgrade (Δημοτική Εθνοσυνέλευση του Βελιγραδίου), μικρογλυπτό για την Υγεία, της Σοφίας Αράβου-Παπαδάτου. Δόθηκε από την ίδια εκ μέρους όλων των Κεφαλονιτών Καλλιτεχνών!
Δείγμα του Ευχαριστηρίου Διπλώματος Συμμετοχής και του Καταλόγου της Έκθεσης.
Τα Ευχαριστήρια υπογράφουν: Ο Μίλα Πάτσικ (Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου Δ.Σ. του Θησαυροφυλακίου της Σέρβικης Πνευματικότητας) και η ΜπογιάναΔημητρίεβιτς (Καλλιτεχνική Διευθύντρια της Έκθεσης Ζωγραφικής).
Κεντρικός συμμετέχοντας, ο καθηγητής της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Βελιγραδίου, Μίροσλαβ Λάζοβιτς (πρώτος στη μεσαία στήλη), που ζωγράφισε τη στέρνα στο Κάστρο του Αργοστολίου, τον Ιούνιο που μας πέρασε!
