Εικόνα άρθρου. Η εμπειρία ζωής και η αγάπη της Νοσοκόμας, θεραπεύουν τη μικρή Ιρλανδή. (netflix)
Με αφορμή την έμπρακτη διαμαρτυρία Νοσηλευτριών/ευτών του Χειρουργικού Τμήματος στο Γ.Ν. Κεφαλονιάς, για τις συνθήκες που εργάζονται, την απουσία νοσηλευτικού προσωπικού και τα βαρέα-ανθυγιεινά που έπρεπε να ανήκουν, αφιερώνω αυτό το άρθρο στον κλάδο τους.
——————————
Αντί για μία ακόμα πολιτική ανάλυση, θα μιλήσω για τη σύγχρονη ταινία του Netflix «Το Θαύμα» 2022 και για μια άλλη Νοσοκόμα που πρωταγωνιστεί σ’ αυτό. Θα δούμε τις διαφορές, όπως και πολλές ομοιότητες με την εποχή μας.
Είμαστε στο 1862, τον 19ο αιώνα και μέσα από τα λόγια των πρωταγωνιστών προβάλλεται η πολιτικο-κοινωνική πλαισίωση, οι θρησκευτικές πεποιθήσεις, τα φιλοσοφικά ρεύματα της εποχής και οι στάσεις απέναντι στην Υγεία και τη Νοσηλεία. Χωρίς ονομαστικά να αναφέρεται κανείς και τίποτα, παρά μόνο ο Κριμαϊκός Πόλεμος, το σενάριο από το ομώνυμο βιβλίο της Έμα Ντόναχιου, μας δείχνει τα πάντα.
Η Οθωμανική Αυτοκρατορία βαδίζει προς το τέλος της ξυπνώντας τις βλέψεις τής Ρωσίας για την Ευρώπη, μέσω της Ορθοδοξίας. Η Ευρώπη και ο Καθολικισμός με τις προεκτάσεις του, συσπειρώνονται μαζί με τους Οθωμανούς. Αναδύεται το περίφημο Ανατολικό Ζήτημα και ξεσπάει ο Κριμαϊκός Πόλεμος (1853-56).
Η Νοσοκόμα της ταινίας είχε πάει στην Κριμαία να περιθάλψει τραυματίες, εκεί που την ίδια εποχή εμφανίζεται η ηρωική νοσοκόμα Φλόρενς Νάιτινγκεϊλ, εισηγήτρια της σύγχρονης Νοσηλευτικής. Με τις μεθόδους υγιεινής που εφάρμοσε, κατάφερε η θνησιμότητα των τραυματιών από 42% να φτάσει στο 2%. Περιόρισε τον τύφο, τη χολέρα και άλλες λοιμώξεις, που θέριζαν περισσότερο από τα τραύματα του πολέμου.
Στην ταινία βλέπουμε τη συνάντηση της Θρησκείας, της μετέπειτα διατυπωμένης Φιλοσοφίας του Γάλλου Ανρί Μπεργκσόν περί Ζωτικής Ορμής- Ėlan Vital και του Μεσμερισμού του Γερμανού γιατρού Φράντς Άντον Μέσμερ για τα μαγνητικά ρευστά που καθορίζουν την Υγεία, κατά τις θεωρίες του. Υπονοείται ακόμα και η Ύπνωση του Σκωτσέζου γιατρού James Braid, που ο Σίγκμουντ Φρόυντ χρησιμοποίησε τον 20οαιώνα, για τη διερεύνηση του Ασυνείδητου.
Κανείς στην ταινία δεν αναφέρεται θεωρητικά σε όλα αυτά, προβάλλουν όμως σαν πεποιθήσεις των πρωταγωνιστών.
Εικόνα. Φλόρενς Νάιτινγκεϊλ. «Η Κυρίαμε το φανάρι». Άγαλμα στοWaterloo του Λονδίνου, αφιερωμένο στην ηρωική Αγγλίδα Νοσηλεύτρια και Στατιστικό του 19ου αιώνα.
Για να περάσουμε ξανά στην ταινία.
Σε μικρή πόλη της Ιρλανδίας του 1862, υπάρχει ένα εξελισσόμενο «θαύμα», που έρχονται να παρακολουθήσουν και να επιτηρήσουν δύο γυναίκες, μία Εγγλέζα Νοσοκόμα (υποδύεται εξαιρετικά η ηθοποιός Φλόρενς Πιού) με εμπειρίες πολέμου και εμπειρίες ζωής, όπως και μία Μοναχή της Καθολικής Εκκλησίας. Σε 24ωρη βάση και με βάρδιες, θα παρατηρούν μία κοπελίτσα 11 -12 ετών, που δεν έχει φάει τίποτα για τέσσερις μήνες και όμως είναι σε άριστη φυσική κατάσταση και χαίρει άκρας υγείας.
Η Επιτροπή των ντόπιων «σοφών» της πατριαρχικής κοινωνίας, που καλεί τις δύο επιτηρήτριες, αποτελείται από τον γιατρό που αναφέρεται στη ζωτική ορμή της κοπέλας, που «μπορεί να αντλεί ενέργεια απ’ ευθείας από τον ήλιοκαι τις μαγνητικές ροές». Ο κληρικός μιλάει για θαύμα, αλλά επιζητεί και τον ορθολογισμό της επιτήρησης. Οεπικεφαλής πολιτικός της περιοχής, λέει ότι «Δεν έχει εμφανιστεί Αγία στην περιοχή μας από τον Μεσαίωνα». Πιστεύει και ελπίζει πως είναι η ώρα!
Η αφηγήτρια της ταινίας αναδεικνύει την ανισότητα των φύλων στην εκπαίδευση τον 19ο αιώνα, όπως και τις ανισότητες μεταξύ μορφωμένων και απλοϊκών ανθρώπων.
Οι μορφωμένοι αναμασούν τον απόηχο μεγαλεπήβολων θεωριών, ενώ ο αγράμματος άνθρωπος παρερμηνεύει, δίνει λάθος εξηγήσεις, κάνει λανθασμένες συνδέσεις, υποταγμένος στους Φόβους, τις Δεισιδαιμονίες και τις Προλήψεις.
Εικόνες. Φλόρενς Νάιτινγκεϊλ «Η κυρία με την λάμπα». Επισκεπτόταν τη νύχτα τους ασθενείς κρατώντας ένα φανάρι. Λεγόταν επίσης αρχικά «Η Κυρία με το σφυρί» γιατί είχε σπάσει με σφυρί την κλειδαριά φαρμακαποθήκης που της απαγόρευαν την είσοδο.
Υπάρχει μία μόνιμη επωδός όλων των κατοίκων στην Ιρλανδική πόλη της ταινίας, αλλά και στον ντόπιο δημοσιογράφο που κατοικεί μόνιμα πια στο Δουβλίνο, αλλά έρχεται να γράψει για το γεγονός. Μόνιμη φράση στα χείλη τους «Δεν μας ξέρετε τους ντόπιους, ο κόσμος εδώ είναι αλλιώς».
Όντως ο κόσμος εκεί είναι αλλιώς, γεμάτος Θρησκοληψία, Φόβους της Κόλασης και της Τιμωρίας. Γεμάτοι από Ενοχές της Αμαρτίας, αλλά και ανομολόγητα μυστικά-μια Ομερτά της Επαρχίας.
Εικόνες. «Η Νοσηλεύτρια» και «Υγεία και Ασθένεια, οι συγγενείς γύρω στο κρεβάτι». Γλυπτά-Σκίτσα 2012, Αράβου Σ. Παρουσιάστηκαν στην 4η Ανοικτή Καλλιτεχνική Τριλογία Κεφαλονιάς, Θέατρο Κέφαλος, Αργοστόλι 2012
Η νοσοκόμα που έχει χάσει και η ίδια ένα παιδί, σε στιγμές αδυναμίας, αυτοτραυματίζεται με μια βελόνα. Δεν θυσιάζει όμως ούτε μια σταγόνα από το σώμα της, ρουφάει πίσω όλο το αίμα που βγαίνει από το τρύπημα της βελόνας.
Η Αντίληψη και τα δικά της Τραύματα όμως, όπως και η μεγάλη Εμπειρία που έχει, καταφέρνουν να λύσουν το μυστήριο που περιβάλλει την κοπέλα. « Έχω συντροφεύσει πολλούς στο θάνατο, μιλούν οι άνθρωποι αυτήν την ύστατη ώρα». Εντοπίζει τις θρησκευτικές παρερμηνείες για το Μεγάλο Αμάρτημα που έχει διαπραχθεί και καλείται η μικρή κοπέλα να τους σώσει με τη Θυσία της, εξασφαλίζοντας τον αιώνιο Παράδεισο.
Το «Μάννα εξ ουρανού» την τρέφει στο Καθαρτήριο που αναλαμβάνει.
Η νοσοκόμα αντιλαμβάνεται ότι ολόκληρη η πόλη λειτουργεί σαν Υπνωτισμένη όπως και η βαθειά επηρεασμένη κοπέλα, οπότε δίνει τη λύση με το ίδιο φάρμακο, την Ύπνωση, που «ξαναγεννά» τη νεαρή, σβήνοντας τα τραύματα.
Η Φωτιά σκεπάζει τα ανομολόγητα και εξαφανίζει τα ίχνη της κοπέλας.
———————————————
Σήμερα, με υποβαθμισμένο το Εθνικό Σύστημα Υγείας στην Ελλάδα, επιβαρύνουμε Γιατρούς και Νοσηλευτές, σε βάρος της Υγείας των Ασθενών, με αποκορύφωμα την Πανδημία! Στις μέρες μας, ίσως δεν χρειαζόμαστε Υπνωτισμό, παρότι χρησιμοποιείται και σήμερα η μέθοδος για τη βελτίωση του άγχους. Σίγουρα όμως χρειαζόμαστε φροντίδα και αντιμετώπιση της Ψυχικής Υγείας, με την αύξηση της Βίας και της Εγκληματικότητας που παρατηρείται!
Είναι καιρός να φροντίσουμε σοβαρά τη Δημόσια Υγεία!
Ποίηση- «Περιβάλλον και Υγεία» (Διαφορές Ελληνικού Ε.Σ.Υ και Εγγλέζικου N. H. S. National Health System). Παρουσιάστηκε στην 1η Ανοικτή Καλλιτεχνική Τριλογία Κεφαλονιάς, 2006, Πνευματικό Κέντρο Κουρκουμελάτων
