Το 2005 ο ΟΗΕ καθιέρωσε την 27η Ιανουαρίου, την ημέρα εκείνη του 1945 που απελευθερώθηκε το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς ως «Διεθνή Ημέρα Μνήμης των Θυμάτων του Ολοκαυτώματος», ως διαρκής υπενθύμιση της συστηματικής προσπάθειας για την ολοκληρωτική εξόντωση εθνικών ή άλλων ομάδων από τη Ναζιστική Γερμανία και τους συνεργάτες της κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.

«Εμείς που θανατωθήκαμε εδώ, μην μας ξεχνάς γιατί η λήθη του κακού είναι άδεια για την επανάληψή του» αναφέρει η επιγραφή του Ελληνικού μνημείου στο Ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης και εξόντωσης Μαουτχάουζεν, υπενθυμίζοντας πως η λήθη μπορεί να σκεπάσει παλιά εγκλήματα και να επιτρέψει την εμφάνιση νέων.

Στις 22 Φεβρουαρίου του 1993 ο Μάνος Χατζιδάκις ανεβαίνει στη σκηνή του Μεγάρου Μουσικής για να διευθύνει την (καθώς έμελλε) τελευταία συναυλία της ζωής του. Στο πρόγραμμα περιλαμβάνεται κι ένα κείμενο, σχετικό με τη θεματική της βραδιάς, στο οποίο ο Μάνος Χατζιδάκις μεταξύ άλλων αναφέρει:

“Ο νεοναζισμός δεν είναι μόνο οι άλλοι. Οι μισητοί δολοφόνοι, που βρίσκουν όμως κατανόηση από τις διωκτικές αρχές λόγω μιας περίεργης αλλά όχι και ανεξήγητης συγγενικής ομοιότητος. Που τους έχουν συνηθίσει οι αρχές και οι κυβερνήσεις σαν μια πολιτική προέκτασή τους ή σαν μια επιτρεπτή αντίθεση, δίχως ιδιαίτερη σημασία που να προκαλεί ανησυχία.”

” Ο νεοναζισμός είμαστε εσείς κι εμείς – όπως στη γνωστή παράσταση του Πιραντέλο. Είμαστε εσείς, εμείς και τα παιδιά μας. Δεχόμαστε να ‘μαστε απάνθρωποι μπρος στους φορείς του AIDS, από άγνοια αλλά και τόσο «ανθρώπινοι» και συγκαταβατικοί μπροστά στα ανθρωποειδή ερπετά του φασισμού, πάλι από άγνοια, αλλά κι από φόβο κι από συνήθεια. Και το Κακό ελλοχεύει χωρίς προφύλαξη, χωρίς ντροπή. Ο νεοναζισμός δεν είναι θεωρία, σκέψη και αναρχία. Είναι μια παράσταση. Εσείς κι εμείς. Και πρωταγωνιστεί ο Θάνατος”.

” Η μόνη αντιβίωση για την καταπολέμηση του κτήνους που περιέχουμε είναι η Παιδεία. Η αληθινή παιδεία και όχι η ανεύθυνη εκπαίδευση και η πληροφορία χωρίς κρίση και χωρίς ανήσυχη αμφισβητούμενη συμπερασματολογία. Αυτή η παιδεία που δεν εφησυχάζει ούτε δημιουργεί αυταρέσκεια στον σπουδάζοντα, αλλά πολλαπλασιάζει τα ερωτήματα και την ανασφάλεια”.

Κική Λεγάτου