Εικόνα άρθρου. Σκίτσο με κάρβουνο της Ελένης Βεργωτή-Φιλιππάτου. (Ηλικία, κίνηση, συναίσθημα).
Η αύξηση του μέσου όρου ζωής και η μακροβιότητα που έχουμε καταφέρει στον αναπτυγμένο κόσμο, δημιουργεί το γνωστό δημογραφικό πρόβλημα, με αντίκτυπο τη δυσκολία απόδοσης των συντάξεων, όπως γινόταν τα καλά χρόνια της οικονομίας, προ κρίσης. Η πανδημία υπήρξε μια επιπλέον ώθηση για να υιοθετηθούν πολιτικές βελτίωσης της Υγείας στην Τρίτη Ηλικία.
Μεταξύ 2015-2050 ο πληθυσμός άνω των 60 ετών, από 12% θα φτάσει στο 22%. Σήμερα οι άνω των 60 είναι 1 δις, το 2030 θα φτάσει 1.4 δις, για να διπλασιαστούν τα νούμερα κοντά στο 2050. (Madrid, Agenda 2030).
Οι οδηγίες του ΠΟΥ (Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας), του ΟΗΕ (UN) και της ΕΕ, είναι η αυξημένη φροντίδα και Πρόληψη (η λέξη-κλειδί) στους άνω των 55 ετών για τη διατήρηση καλής υγείας και την επιτυχία της Υγιούς Γήρανσης, με νομοθεσία και σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα. Καλή διατροφή, προσαρμοσμένη στις διατροφικές τους ανάγκες. Άσκηση ήπια, ανάπτυξη δραστηριοτήτων και χόμπι που προκαλούν ευχαρίστηση, δια βίου μάθηση και γενικά συνέχιση της ζωής μετά τη σύνταξη όπως τους αξίζει και έχουν συνηθίσει σε όλη τη ζωή τους.
Μεγάλη σημασία δίνεται στο περιβάλλον, φυσικό, οικονομικό και κοινωνικό, που πρέπει να είναι φιλικό προς την Τρίτη Ηλικία. Συντάξεις, κοινωνικοποίηση και φιλικές πόλεις βρίσκονται στην πρώτη γραμμή. Μεγάλη σημασία δίνεται στο Πράσινο, πάρκα, κατοικία, χώροι περιπάτου και τόποι συνάντησης και διασκέδασης. Συνύπαρξη των γενεών χωρίς στερεότυπα ρόλων, ανισοτήτων και μεροληψιών εναντίον τους (against ageism). Συμμετοχή στην πολιτική, στον πολιτισμό και σε κάθε δραστηριότητα στα κοινά. Η φωνή και οι θέσεις τους πρέπει να ακούγονται ισότιμα με των νεότερων στα ΜΜΕ, ιδιαίτερα σε θέματα που τους αφορούν άμεσα, χωρίς αποκλεισμούς. Επίσης προτείνεται, η μεταβίβαση ιδιοκτησιών και η συμβολή στην επιχειρηματικότητα των νεότερων.
Δεδομένη είναι πάντα, η φροντίδα των ηλικιωμένων που πάσχουν από χρόνια σωματικά ή ψυχικά νοσήματα, όπως και η στήριξη των τυπικά και άτυπα εργαζόμενων σ΄αυτόν τον τομέα.
Εντούτοις μπαίνει αυτή η νέα διάσταση. Πρόκειται για τους Υγιείς Ηλικιωμένους, οι οποίοι μπορούν να προσφέρουν εθελοντισμό, ή να συνεχίσουν να εργάζονται, εφόσον το επιθυμούν. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να αυξάνουν και το δικό τους εισόδημα, των έτσι κι αλλιώς πενιχρών σημερινών συντάξεων, βοηθώντας παράλληλα την οικονομία. Με την ανεργία που υπάρχει βέβαια, κάτι τέτοιο ακούγεται ουτοπία.
Οι έρευνες όμως που γίνονται δείχνουν αυτήν την τάση. Υπολογίζεται δηλαδή όχι η Χρονολογική, αλλά η Βιολογική ηλικία των ανθρώπων. Ενώ πάντα χρησιμοποιούσαν δείκτες που θεωρούσαν την ηλικία των 65 ετών σαν όριο μέτρησης της αναλογίας ηλικιωμένων/νέων (OADR – Old Age Dependency Ratio), σήμερα υπάρχουν δείκτες που μετρούν την αναλογία ασθενών/υγιών (HADR – Health Adjusted Dependency Ratio) ανεξάρτητα από την ηλικία, και τα αποτελέσματα είναι πραγματικά εντυπωσιακά.
Στους πίνακες και τους χάρτες που ακολουθούν, υπάρχουν αποτελέσματα από 188 χώρες. Βλέπουμε πληθυσμούς που θεωρούνται γερασμένοι, όπως στην Ιαπωνία πχ με την μεγαλύτερη αναλογία ηλικιωμένων/νέων (μπλε χρώμα στη στήλη του δείκτη γήρανσης OADR), να εμφανίζει τη μικρότερη αναλογία ασθένειας (κόκκινο χρώμα δείκτη υγείας HADR). Το αντίθετο παρατηρείται στη Ρωσία και τις Ανατολικές Χώρες της Ευρώπης με μικρότερη αναλογία ηλικιωμένων/νέων, αλλά υψηλότερα ποσοστά ασθένειας σε νεότερες ηλικίες. Η Ολλανδία επίσης με υψηλή γήρανση και χαμηλή ασθένεια, όπως και η Ιαπωνία (κόκκινο στο Χάρτη IV) . Η Βόρεια Αμερική είναι σε καλύτερη κατάσταση από την Κεντρική και τη Νότια Αμερική, ως προς τη μακροβιότητα και την εμφάνιση ασθένειας (Πίνακες Ι & ΙΙ)
Η Αφρική και η Ινδία έχουν λίγους ηλικιωμένους, αλλά υψηλά ποσοστά ασθένειας.
Οι οδηγίες των Οργανισμών είναι να στηριχθεί η Υγιής Γήρανση, με ανάλογες πολιτικές στα Συστήματα Υγείας και με ηγέτες στα σχετικά θέματα, που να έχουν Υβριδική Μόρφωση. «Υγεία δεν είναι μόνο η απουσία συμπτωμάτων ασθένειας, αλλά η συνολική ψυχική και κοινωνική ευεξία (ΠΟΥ)». Απευθύνονται στους Ηγέτες 50 χωρών να υλοποιήσουν αυτές τις πολιτικές.
Η Ελλάδα δείχνει καλά ποσοστά και στους δύο δείκτες, που δεν διαφέρουν από τη Βόρεια και Νότια Ευρώπη, όπως φαίνεται στις χρωματικές κατανομές των δύο τελευταίων χαρτών (III & IV).
Ίσως μας βοηθάει η Μεσογειακή Διατροφή. Πώς όμως θα ανταποκριθούμε στο αίτημα του Φιλικού Περιβάλλοντος και των Φιλικών Πόλεων για την Υγιή Γήρανση –Healthy Ageing, χωρίς Σύστημα Υγείας πρώτα και κύρια, χωρίς επαρκείς συντάξεις στη συνέχεια!
Στην μεγαλούπολη Αθήνα που κατοικείται από τη μισή Ελλάδα, με pocket πάρκα π.χ. αυτό είναι αδύνατο!
Στην υπόλοιπη παραμελημένη περιφέρεια, χωρίς δρόμους, ποδηλατόδρομους, χωροταξία, με αποχέτευση κοντινών βόθρων ή άσχημα σχεδιασμένους βιολογικούς που μυρίζουν όλα, από χιλιόμετρα, με ατελή διαχείριση στερεών αποβλήτων, με νερό που δεν πίνεται και κυλάει σε αμιαντοσωλήνες, με προβλήματα στάθμευσης στις πόλεις, χωρίς καλό φωτισμό και πεζοδρόμια προστατευμένου περιπάτου στους αγροτικούς δρόμους, το εγχείρημα μοιάζει πολύ δύσκολο!
Οι άνθρωποι όμως με θετική σκέψη, λέμε πως όλα γίνονται. Νέοι σχεδιασμοί θα δώσουν νέες λύσεις, με Καινοτομία και νέα Πρότυπα! Θα το παλέψουμε κι αυτό, γιατί αξίζει!
———————————————————–
ΠΙΝΑΚΑΣ Ι (ΑΣΘΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΜΑΚΡΟΒΙΟΤΗΤΑ ΑΝΩ ΤΩΝ 65 ΣΤΙΣ ΑΝΑΠΤΥΓΜΕΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΕΣ)
ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ (ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΣΥΓΚΡΙΣΕΙΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΜΑΚΡΟΒΙΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ)
ΧΑΡΤΕΣ ΙΙΙ (ΔΕΙΚΤΗΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ/ΥΓΕΙΑΣ) & IV (ΔΕΙΚΤΗΣ ΓΗΡΑΝΣΗΣ) ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ
Αναφορές στο κείμενο
*The Lancet. Healthy Longevity
*World Health Organization WHO. The Healthy Ageing 50: A call for leaders transforming the world to be a better place in which to grow older (27 April 2022 Geneva)
*United Nations Decade of Healthy Ageing 2021-2030
*The health adjusted dependency ratio as a new global measure of the burden of ageing a population based study. HADR (Health Adjusted Dependency Ratio) vs OADR (Old Age Dependency Ratio) May 2022
———————————————
Τάνια Τσανακλίδου «Γερνάω μαμά»..…and so what? (Sofia)
