Εικόνα τίτλου. Με φόντο τις Φραγκοσυκιές – Κεραμειές Κεφαλονιάς

Γράφει η Σοφία Αράβου-Παπαδάτου

Πέρασαν τρία χρόνια από την αρχή της πανδημίας του κορωνοϊού… πολλοί αρρώστησαν, πολλοί «έφυγαν», κάποιοι όμως δεν κόλλησαν ποτέ, τουλάχιστον όχι ακόμα. Πολύ θετικό, γιατί ο ιός είναι πια εξασθενημένος, από θανατηφόρος έγινε ένα απλό κρυολόγημα σχεδόν, η πανδημία είναι πλέον ενδημία, όπως λένε οι γραμματιζούμενοι.

Ο παππούς Τριζάτος και η γιαγιά Πινελειέ δεν είχαν αρρωστήσει. Έκαναν τα εμβόλιά τους, αλλά έτρωγαν παράλληλα και Φραγκόσυκα, όταν ωρίμαζαν στο τέλος του καλοκαιριού προς το φθινόπωρο. Άφθονα, 3-4 κομμάτια την ημέρα, ίσως και παραπάνω! Το αποφάσισαν γιατί οι «κεραίες» του κορωνοϊού, τους θύμιζαν τα φραγκόσυκα. Ίσως έτσι μπορούσαν να τον ξεγελάσουν, να μην τους διαλέξει για «ξενιστές» της αναπαραγωγής του.

Ο παππούς Τριζάτος, ας θυμηθούμε ότι απόκτησε το παρατσούκλι του από ένα σκελετό αλόγου που κληρονόμησε από τους προγόνους του. Ο σκελετός στην αποθήκη, έτριζε και μύριζε γαρυφαλ-έλαιο όταν κάτι κακό ερχόταν, προειδοποιώντας τους  ανθρώπους.

Το παρατσούκλι της γιαγιάς Πινελειέ βγήκε επειδή ζωγράφιζε, αλλά όταν έτριζε το άλογο του παππού, οι ζωγραφιές αποκάλυπταν την εικόνα του κακού που προμηνυόταν. Ας θυμηθούμε τις ζωγραφιές ανθρώπων και ζώων που φορούσαν κορώνα, σαν κεραίες ή «αγκάθια» του κορωνοϊού.

Η παλιά οδοντίατρος όμως και ψυχολόγος, αποκαλούσε έτσι τον παππού και για έναν άλλο λόγο. Έτριζε τα δόντια του τη νύχτα από άγχος (βρουξισμό το λένε οι οδοντίατροι). Ήταν αγχώδης και του άρεσαν πολύ τα γλυκά, όπως σε όλους τους ανθρώπους με άγχος και ανησυχίες.

Προσπαθούσε να τον  «ψαρέψει», να διαβάσει τις βαθιές και καλά κρυμμένες σκέψεις του, γιατί ο ίδιος ή δεν τις ήξερε ή δεν τις ομολογούσε ποτέ. Ήθελε να τον βοηθήσει, γιατί το άγχος σημαίνει «άγνωστο ασυνείδητο».

Πράγματα που σπρώχνουμε στα κρυφά μέρη της ψυχής μας και εκείνα συμπεριφέρονται σαν να μην υπάρχουν, αλλά βράζουν, επιθυμίες, παιδικά τραύματα, ένστικτα κλπ. Κρύβονται και αθέατα δημιουργούν τα ανερμήνευτα άγχη μας.

Γιατί τα φανερά άγχη τα ξέρουν όλοι, υψηλοί και άπιαστοι στόχοι, κακή ζωή χωρίς ικανοποίηση και αναγνώριση, ακατάλληλοι σύντροφοι, αδιέξοδα σε σύγκρουση με κοινωνικές δεσμεύσεις… και άλλα πολλά.

Η Πινελειέ παρατήρησε ότι το τρίξιμο των δοντιών του παππού είχε σχεδόν εξαφανιστεί από όταν άρχισαν να τρώνε συστηματικά φραγκόσυκα. Τα δόντια που έκλειναν σφιχτά τη νύχτα και έτριζαν δυνατά (βρουξισμός), σχεδόν λειώνοντας σταδιακά το σμάλτο τους, είχαν σχεδόν χαλαρώσει.

Εικόνα. Κορωνοϊός (αριστερά) και Φραγκόσυκο (δεξιά)

Δεν μπορούσε να το εξηγήσει στην αρχή, ούτε όμως και αργότερα. Το γεγονός είναι ότι δεν ξύπναγε πια τη νύχτα και τα δόντια του παππού έπαψαν να κροταλίζουν, να τρίβονται μεταξύ τους και να κονταίνουν.

Της ήρθε ξαφνικά μια μέρα, σαν φαεινή ιδέα, «αυτό είναι» είπε μέσα της. «Ο εγκέφαλος παίρνει άλλες εντολές» «Τα δόντια δεν μπορούν πια να σφίξουν, τα εμποδίζουν τα κουκούτσια του φραγκόσυκου, λειτουργούν σαν νάρθηκας σε λειτουργία!» «Ο εγκέφαλος το ερμηνεύει ως χαλάρωση του οργανισμού και παράγει ορμόνες ηρεμίας, όχι ορμόνες του στρες».

Η μάσηση γίνεται σαν ισορροπία μπαλέτου, «χορεύεις» την τροφή μέσα στο στόμα, για να μην συγκρουστούν τα κουκούτσια με τα δόντια. Απολαμβάνεις τη γεύση και τους χυμούς, γλιστρώντας αμάσητα τα κουκούτσια, να πάρουν το δρόμο τους στον πεπτικό σωλήνα.

«Είναι μια άσκηση ισορροπίας που ο εγκέφαλος την ερμηνεύει σαν χαλάρωση, σαν διαλογισμό και απόλαυση; Ποιος όμως μπορεί να ξέρει χωρίς έρευνα και τεκμηρίωση;» έλεγε η Πινελειέ.  Από την άλλη μεριά, «η Τέχνη προηγείται», και όπως λέει ο Φρόυντ «Όπου και να με πήγαν οι θεωρίες μου, ένας ποιητής είχε φτάσει εκεί, πριν από εμένα». «Πού να ξέρεις;» σκεφτόταν η Πινελειέ!.

Δεν είπε τίποτα στον παππού Τριζάτο γιατί έβλεπε ότι ζήταγε συνεχώς φραγκόσυκα, ακόμα και μετά την πανδημία,  νομίζοντας ότι απλά του άρεσε η καταπληκτική, τροπική τους γεύση. Εκτός από Υπερτροφή-Superfood που θεωρούνται, δεν είχε ακούσει να περιέχουν κάποια αγχολυτική ουσία.

Ήταν μόνο η γεύση;

Δεν καταλάβαινε ότι πιθανόν, είχαν γίνει «μικρά αντικείμενα – α – της απόλαυσης» όπως λέει η ψυχανάλυση, καθετί που μας ευχαριστεί και μας χαλαρώνει. Είτε πρόκειται για τέχνη, λογοτεχνία, αθλήματα, περίπατοι, συναναστροφές, δημιουργία κ.α.

Ξεγέλασε τον ίδιο του τον εγκέφαλο, αρχίζοντας με ήρεμη λειτουργία στα δόντια του;

Το γεγονός ήταν ότι εκείνη, η Πινελειέ, δεν ξύπναγε πια τη νύχτα από τα δόντια του που έτριζαν!

Τα υπόλοιπα ας τα αποδείξει στο μέλλον η  Επιστήμη, σκεφτόταν, και άλλαζε πλευρό στο κρεβάτι!!