Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ» ΤΟΥ ΜΑΡΙΝΟΥ ΑΝΤΥΠΑ

          Τη νύχτα της 8ης προς την 9η Μαρτίου 1907 στον Πυργετό της Θεσσαλίας δολοφονήθηκε ο κοινωνικός αγωνιστής Μαρίνος Αντύπας (1872-1907) από όργανο των τσιφλικάδων, επειδή με τις δραστηριότητές του στο θεσσαλικό κάμπο στήριζε τα δικαιώματα των κολλήγων, πάσχιζε για την ανακούφιση και τη χειραφέτησή τους, αντιπαλεύοντας τα συμφέροντα και τα προνόμια των τσιφλικάδων. Είχε φύγει από την Κεφαλονιά γύρω στα μέσα του 1906, για να αναλάβει στη Θεσσαλία τη διεύθυνση των κτημάτων του θείου του Γεωργίου Σκιαδαρέση, ο οποίος, εμφορούμενος και  αυτός από κοινωνιστικές/σοσιαλιστικές ιδέες, συμφωνούσε με την τακτική του ανεψιού του.

          Το προηγούμενο διάστημα (από το 1898-99) ο Μαρίνος είχε εγκατασταθεί στο Αργοστόλι, όπου μεθοδικά και οργανωμένα ξεδίπλωσε τη δράση του, καθώς δεν περιορίστηκε μόνο στο θεωρητικό/ιδεολογικό επίπεδο αλλά ανέπτυξε και πλούσια μαχητική παρουσία. Από τις πρώτες ενέργειές του ήταν η έκδοση εφημερίδας με το χαρακτηριστικό τίτλο «Ανάστασις» και υπότιτλο «εφημερίς εβδομαδιαία ανθρωπιστική» με βασικό συντάκτη τον ίδιο τον Μαρίνο.

          Το πρώτο φύλλο, ωστόσο, στις 29 Ιουλίου 1900 (βλ. ΦΩΤ. 1) λόγω του καταγγελτικού του περιεχομένου προκάλεσε τη δίωξη του Μαρίνου, την προσαγωγή του σε δίκη και τη διακοπή της έκδοσης.  Η εφημερίδα, με τον ίδιο τίτλο, θα επανεκδοθεί από τον ίδιο τον Μαρίνο τέσσερα χρόνια αργότερα, στις 3 Ιουλίου 1904. Και θα συνεχιστεί η έκδοσή της αδιάκοπα μέχρι το φύλλο 53, 8 Απριλίου 1906, καθώς μετά ο Μ. Αντύπας θα φύγει από την Κεφαλονιά για τη Θεσσαλία, όπου θα αναλάβει τη διεύθυνση των κτημάτων του θείου του Γ. Σκιαδαρέση. Οι ομοϊδεάτες του στην Κεφαλονιά εξέδωσαν την εφημερίδα στις 17 Μαρτίου 1907 (φύλλο 54, βλ. ΦΩΤ. 3), για να γνωστοποιήσουν τη δολοφονία του αγωνιστή, και συνέχισαν να την εκδίδουν μέχρι τις 27 Απριλίου 1907 (φύλλο 57), οπότε και θα διακόπηκε οριστικά η έκδοσή της.

          Με την εφημερίδα του αυτή ο Μ. Αντύπας διαφώτιζε την τοπική κοινωνία για τα μικρά και μεγάλα προβλήματά της και πρότεινε λύσεις, αρθρογραφούσε για τα εθνικά θέματα, κατάγγελνε το Παλάτι και τις κυβερνήσεις για την αντιλαϊκή τους πολιτική, διακινούσε τις ιδέες του κοινωνισμού/σοσιαλισμού, για τις οποίες πίστευε ότι ταυτίζονταν με το πρωτοχριστιανικό κήρυγμα της αγάπης και της αλληλεγγύης, παρότρυνε το λαό στην οργανωμένη μαχητική διεκδίκηση των δικαιωμάτων του.

          Αυτά τα συνολικά 57 φύλλα της εφημερίδας «Ανάστασις» του Μ. Αντύπα, με αρκετά Παραρτήματά της, συνιστούν σημαντικό αρχειακό υλικό τόσο για τη γνωριμία μας με την ιδεολογία, την πολιτική φιλοσοφία και πρακτική του Μ. Αντύπα όσο και για τη επαφή μας με την κοινωνική κατάσταση του νησιού και της χώρας εκείνη την περίοδο της πρώτης δεκαετίας του 20ού αιώνα.

          Στην Ιακωβάτειο Βιβλιοθήκη απόκειται στο Αρχείο Παναγή Στ. Πατρίκιου το σύνολο σχεδόν των φύλλων της εφημερίδας (λείπουν μόνο δύο φύλλα, το 14ο και το 37ο) και είναι στη διάθεση κάθε ερευνητή και φιλαναγνώστη. Να σημειώσουμε εδώ ότι καμιά Βιβλιοθήκη δε διαθέτει φύλλα της «Ανάστασης» – ούτε η Κοργιαλένειος Βιβλιοθήκη στο Αργοστόλι (έχει ένα μόνο φύλλο), ούτε η Εθνική Βιβλιοθήκη ή η Βιβλιοθήκη της Βουλής στην Αθήνα. Και αυτό κάνει ακόμη πιο σημαντικό και πολύτιμο το απόκτημα αυτό της Ιακωβατείου Βιβλιοθήκης.

           Και για να συνεχίσουμε λίγο το «ιστορικό» αυτής της εφημερίδας, αξίζει να σημειώσουμε δυο ακόμη στοιχεία:

1) Το 1908 επανεκδίδεται η «Ανάστασις» (8 Νοεμβρίου 1908), αλλά με νέο ιδιοκτήτη, τον Σπυρίδ. Γ. Αντύπα, τον πατέρα προφανώς του Μαρίνου, και νέο συντάκτη, τον ποιητή Φωκίωνα Πανά (βλ. ΦΩΤ. 4). Την πληροφορία αυτή για πρώτη φορά την «ανακαλύπτουμε» και τη διαπιστώνουμε μέσα από το Αρχείο του Π. Πατρίκιου. Δεν είχε αναφερθεί μέχρι τώρα ένα τέτοιο στοιχείο. Δε γνωρίζουμε, βέβαια, την πορεία αυτής της επανέκδοσης.

2) Αναφέραμε πιο πάνω ότι οι ομοϊδεάτες και συνεργάτες του Μ. Αντύπα στο Αργοστόλι συνέχισαν την έκδοση της εφημερίδας μετά τη δολοφονία του τελευταίου – τέσσερα φύλλα. Ο Νικόλας Μαζαράκης (1876-1938), ένας από τους στενούς του συνεργάτες του, θέλοντας να διατηρήσει ζωντανή τη μνήμη του αγωνιστή Μ. Αντύπα αλλά και να συνεχίσει τη διάδοση των ιδεών του κοινωνισμού/σοσιαλισμού, εξέδωσε το 1909 εφημερίδα με τον τίτλο «Αντύπας», (συνολικά κυκλοφόρησαν 36 φύλλα). Ο ίδιος ο Μαζαράκης ήθελε να διατηρήσει τον τίτλο «Ανάστασις»,αλλά  αρνήθηκε κατηγορηματικά ο πατέρας του Μαρίνου, ο Σπύρος Αντύπας, ο οποίος βίωνε με βαθιά πίκρα και πόνο την απώλεια του 35χρονου γιου του.

                                                                                                 Πέτρος Πετράτος