Φωτογραφία: © Γεράσιμος Αποστολάτος
Γυναίκα γυρισμένη με την πλάτη προς το φακό αγκαλιάζει το σώμα της δίπλα σε έναν χρωματιστό τοίχο που ξεφτίζει. Τα μαλλιά της είναι βαμμένα έντονα ροζ ενώ τα άκρα και η μέση της μαύρα.
Σήμερα, 18 Νοεμβρίου, τιμούμε μία από τις πιο δύσκολες και ουσιαστικές ημέρες στο ευρωπαϊκό ημερολόγιο: την Ευρωπαϊκή Ημέρα για την Προστασία των Παιδιών από τη Γενετήσια Εκμετάλλευση και Κακοποίηση. Δεν είναι μια τυπική επέτειος, δεν είναι μια τελετουργική αναφορά σε ένα πρόβλημα που «υπάρχει κάπου εκεί έξω». Είναι μια ημέρα που μας αναγκάζει να σταθούμε μπροστά στην πιο σκληρή πραγματικότητα: ότι παιδιά αθώα, ανυπεράσπιστα, παιδιά του δικού μας κόσμου, συνεχίζουν να πέφτουν θύματα της πιο σκοτεινής μορφής βίας. Και ότι η ευθύνη για την προστασία τους βαραίνει όλους μας.
Η ημέρα αυτή καθιερώθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 2015, με στόχο να ανοίξει δημόσιους διαύλους συζήτησης, να ξηλώσει τη σιωπή και να ενισχύσει τη δράση. Μας καλεί να μιλήσουμε χωρίς ταμπού για ένα έγκλημα που συχνά κρύβεται πίσω από κλειστές πόρτες και μέσα σε κύκλους εμπιστοσύνης που καταρρέουν. Κάθε χρόνο φωτίζει ένα διαφορετικό θεματικό άξονα. Για το 2025, το επίκεντρο είναι η ενίσχυση της προστασίας παιδιών μέσα από πολιτικές που βασίζονται σε τεκμηριωμένα στοιχεία, γιατί χωρίς δεδομένα, χωρίς καθαρή εικόνα του προβλήματος, καμία κοινωνία δεν μπορεί να θωρακιστεί πραγματικά.
Η σημαντικότητα αυτής της ημέρας δεν βρίσκεται μόνο στην ευαισθητοποίηση, βρίσκεται στη δύναμή της να ενεργοποιεί μηχανισμούς αλλαγής. Χάρη σε αυτή τη μέρα, γίνεται κάθε χρόνο υπενθύμιση προς όλους ότι η πρόληψη, η υποστήριξη και η δικαιοσύνη δεν είναι έννοιες διακηρυκτικές αλλά υποχρεώσεις πλήρους εφαρμογής.
Το πρόβλημα, όμως, δεν είναι θεωρητικό. Τα στοιχεία είναι αποκαρδιωτικά. Σύμφωνα με ευρωπαϊκές εκθέσεις, το 70% έως 85% των περιστατικών σεξουαλικής κακοποίησης των παιδιών διαπράττονται από άτομα που το παιδί γνωρίζει, από ανθρώπους που όφειλαν να είναι πηγή ασφάλειας.
Ακόμη πιο σοκαριστικό είναι το ότι έως και 90% αυτών των περιστατικών δεν φτάνουν ποτέ στην αστυνομία. Σε παγκόσμιο επίπεδο, πάνω από 300 εκατομμύρια παιδιά εκτιμάται ότι βιώνουν κάποια μορφή διαδικτυακής σεξουαλικής κακοποίησης κάθε χρόνο, ένας αριθμός που μοιάζει ασύλληπτος, μα πίσω από κάθε μονάδα υπάρχει ένα παιδί με πρόσωπο, όνομα, όνειρα και βαθύ τραύμα.
Αυτή η ημέρα μάς καλεί να σταθούμε με ειλικρίνεια απέναντι σε μια κατάσταση που δεν επιδέχεται ωραιοποιήσεις. Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να αντιμετωπίζουμε τη σεξουαλική κακοποίηση ως κάτι «μακρινό», κάτι που αφορά άλλους. Μας αφορά όλους, γιατί ένας κόσμος που δεν προστατεύει τα παιδιά του είναι ένας κόσμος που αποτυγχάνει στον πυρήνα του.
Η 18η Νοεμβρίου είναι μια αφορμή για να θυμηθούμε ότι η σιωπή είναι ο μεγαλύτερος σύμμαχος των θυτών και ο πιο επικίνδυνος εχθρός των παιδιών. Κάθε φωνή που υψώνεται, κάθε εκπαιδευτική δράση, κάθε οργανωμένη υποστήριξη, κάθε πολιτική πίεση μπορεί να μετατραπεί σε ένα λιθαράκι προστασίας. Σε ένα μήνυμα προς κάθε παιδί ότι δεν είναι μόνο του και πως δεν φταίει εκείνο.
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, ας δεσμευτούμε ότι δεν θα αφήσουμε αυτή την ημέρα να περάσει σαν μία ακόμη σημείωση στο ημερολόγιο. Ας γίνουμε κοινωνία που ακούει, που αναγνωρίζει, που παρεμβαίνει. Τα παιδιά δεν μπορούν να περιμένουν, ούτε να φωνάξουν πάντα. Εμείς οφείλουμε να το κάνουμε για αυτά. Για να μη χρειάζεται κάποτε να τιμάμε τέτοιες ημέρες, αλλά μόνο να γιορτάζουμε τις ζωές παιδιών που μεγάλωσαν με ασφάλεια και αξιοπρέπεια. Μέχρι τότε, η 18η Νοεμβρίου παραμένει υπενθύμιση και ταυτόχρονα κάλεσμα ευθύνης στο οποίο δεν επιτρέπεται να απουσιάζουμε.
Γιάννης Βαρούχας
