Παρασκευή 29 Μαρτίου 2024
18 C
Argostoli

kefaloniastatus@gmail.com

Εφημερεύοντα Φαρμακεία

spot_img

ΜΕΝΟΥ / ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ

Οι αθέατες πλευρές του Λόρδου Μπάηρον | Μέρος δεύτερο

Editorial

Φωτογραφία άρθρου: Η οδός Βύρωνος στο Αργοστόλι.

Η άφιξη του Μπάηρον στο Μεσολόγγι

Είδαμε τον Μπάηρον στην Κεφαλονιά την οποία άφησε περί τα τέλη του 1823 για να μεταβεί στο Μεσολόγγι. Η υποδοχή του εκεί υπήρξε το, δίχως άλλο, μεγαλειώδης και πανηγυρική. Εντούτοις, ο Robert McCabe γράφει: «Στο Μεσολόγγι τον υποδέχτηκαν σαν Μεσσία. Αλλά περισσότερο για τα χρήματα, παρά για τη φήμη του και τη στρατιωτική του αξία». Κανονιές, ομοβροντίες, πλήθος πολιτών και στρατιωτών καθώς και σύσσωμη η πολιτειακή και θρησκευτική ηγεσία υποδέχθηκαν τον Άγγλο αριστοκράτη προσβλέποντας σε αυτόν σημαντική βοήθεια για τη σωτηρία τους.

Του Γιάννη Βαρούχα

Μία από τις πρώτες πρωτοβουλίες που πήρε ο Μπάηρον στο Μεσολόγγι ήταν η σύσταση μιας προσωπικής φρουράς για τον ίδιο που συγκροτήθηκε από σαράντα ή πενήντα μισθοφόρους Σουλιώτες. Η εν λόγω φρουρά, μαζί με το υπηρετικό προσωπικό που διέθετε, αποτέλεσαν την «αυλή» του Λόρδου στην Ελλάδα η οποία εξέπεμπε μεγαλοπρέπεια, πλούτο και ηγεμονικές εμφανίσεις. Ωστόσο, η διαμονή του Μπάηρον στο Μεσολλόγι δεν κράτησε παρά μερικούς μήνες λόγω του πρόωρου θάνατού του.

Ο δανεισμός του Μπάηρον προς την Ελλάδα

Απ’ το ιστορικό αρχείο του Μαυροκορδάτου μαθαίνουμε ότι ο Μπάηρον δάνεισε, ύστερα από αίτημα του πρώτου, την Ελλάδα και μάλιστα δύο φορές. Το πρώτο δάνειο ήταν ύψους τεσσάρων χιλιάδων λιρών και στη σύμβαση αναφερόταν η εξής ρήτρα: «Εάν εντός ταύτης της περιόδου(ΣτΣ: εννοεί το διάστημα μέχρι να πάρει η Ελλάδα το αγγλικό δάνειο) δεν πληρώσουν, διά την μη πραγμάτευσιν του ειρημένου δανείου, υποχρεούνται εκ μέρους και εν ονόματι της Ελληνικής Διοικήσεως να πληρώσωσι τόκον 4 τοις % κατ’ έτος από της σήμερον μέχρι της παντελούς εκπληρώσεως εις πάσαν αναζήτησιν». Μετά το θάνατο του λόρδου το εν λόγω δάνειο αποπληρώθηκε απ’ τους Έλληνες στους κληρονόμους του.

Το δεύτερο δάνειο ήταν ύψους τριών χιλιάδων ισπανικών τάλαρων και φαίνεται ότι χρησιμοποιήθηκε για την κάλυψη των δαπανών που απαιτούσαν οι μισθοφόροι Σουλιώτες του Μαυροκορδάτου. Εδώ μπαίνει το εξής ερώτημα: ήταν ανεπηρέαστος ο Μπάηρον από το εμφυλιοπολεμικό κλίμα στην Ελλάδα ή είχε πάρει θέση;

Στο 1ο μέρος της γραφής μας είδαμε ότι είχε πραγματοποιηθεί συνάντηση, μέσω αντιπροσώπων, του ποιητή με τον Κολοκοτρώνη. Απ’ τον Thomas Moore διαβάζουμε μία τοποθέτηση του Μπάηρον σε κάποιο γράμμα του που λέει τα εξής : «Πρέπει να εξαπολυθούμε στον Μοριά με τους Έλληνες της Δυτικής Ελλάδας, που είναι πιο γενναίοι, και προς το παρόν πιο ισχυροί, και να επιδιώξουμε το αποτέλεσμα της «φυσικής επιβολής», αφού δε δέχονται οι Μοραΐτες την ηθική πειθώ». Απ’ αυτό το ντοκουμέντο βλέπουμε ότι ο Λόρδος Μπάηρον παίρνει ξεκάθαρα θέση υπέρ των κυβερνητικών, καθώς τους θεωρεί πιο ισχυρούς, ενώ πρέπει, λέει, να επιδιώξουμε το αποτέλεσμα της «φυσικής επιβολής»… Το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό δηλαδή ή αλλιώς, δίκαιο είναι το δίκαιο του ισχυρού κατά την αγγλική παράδοση.

Απόψεις του Λόρδου Μπάηρον

Είδαμε παραπάνω μία άποψη του Μπάηρον που τον τοποθετεί υπέρ του Μαυροκορδάτου και ενάντια στον Κολοκοτρώνη. Υπάρχουν όμως κι άλλες καταγεγραμμένες απόψεις του, ενδεικτικές για τις σκέψεις, τις πεποιθήσεις και τις πολιτικές επιδιώξεις του.

Σ’ ένα άλλο γράμμα προς ένα φίλο του γράφει: «Οι Έλληνες είναι ίσως ο πιο διεφθαρμένος, ο πιο εκφυλισμένος λαός του κόσμου. Με την επανάστασή τους αποκάλυψαν τον πραγματικό τους χαρακτήρα. Είναι η πιο ματαιόδοξη και η πιο ανειλικρινής φυλή της γης, μία χημική ένωση από όλα τα ελαττώματα των Τούρκων και των Εβραίων. Και όλα αυτά ανακαταμένα σε ένα τσουκάλι δουλείας».(Iris Origo, The Last Attachment, Byron and Tereza Guiccioli, 1849 σ. 363)

Κατά την επίσκεψή του στην Ιθάκη είχε πει σ’ ένα συμπατριώτη του: «Συμφωνώ με την γνώμη του Αποστόλου Παύλου ότι δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα σε Έλληνες και Εβραίους». (Thomas  Moore, The Life, Letters and journals of Lord Bayron, London 1830 σ. 597)

Σε κάποια άλλη συζήτησή του ανέφερε ότι : «Μου αρέσουν οι Έλληνες. Είναι γοητευτικοί κατεργαρέοι με όλα τα ελαττώματα των Τούρκων, αλλά χωρίς το θάρρος τους. Μου αρέσει η υπόθεση της ελευθερίας του ελληνικού έθνους, μόνο που περιφρονώ τη σημερινή φυλή των Ελλήνων. Τους λυπάμαι, αλλά δεν πιστεύω πως είναι καλύτεροι από τους Τούρκους. Πιστεύω μάλιστα ότι σε πολλά τους ξεπερνούν οι Τούρκοι». (J. Kennedy, Conversation on Religion with Lord Bayron, London 1830, σ. 471)

Ο Έλληνας Δικαστής Θεόδωρος Δ. Παναγόπουλος θεωρεί μέσα απ’ την έρευνά του «Τα Ψιλά Γράμματα Της Ιστορίας, εκδ. ΕΝΑΛΙΟΣ 2009, Αθήνα, σ. 173» ότι ο Λόρδος είχε την πολιτική επιδίωξη να γίνει Βασιλιάς της Ελλάδας. Γράφει χαρακτηριστικά: «Έρχεται στην Ελλάδα, με τη ματαιοδοξία να γίνει βασιλιάς της, ή πρόεδρος της Δημοκρατίας, ή το λιγότερο στρατηγός. Είχε εξομολογηθεί στους φίλους του ότι, εάν οι Έλληνες, μετά την απελευθέρωσή τους, του πρότειναν τον θρόνο της Ελλάδας, δε θα τον αρνιόταν».

Ερωτικό σκάνδαλο και στο Μεσολόγγι

Όπως είδαμε προηγουμένως, ο Μπάηρον είχε μία ροπή στις ερωτικές περιπέτειες. Η ολιγόμηνη παραμονή του στο Μεσολόγγι δεν αποτέλεσε εξαίρεση. Όπως στην Ιθάκη, έτσι και στο Μεσολόγγι ο Μπάηρον συνάντησε ένα αγόρι που του άρεσε. Φυσικά δεν ήταν κάποιος γόνος αριστοκρατικής ή οικονομικά ισχυρής οικογένειας, αλλά ήταν ένα αγόρι της φτωχολογιάς χωρίς «πλάτες»… Με τη βοήθεια του υπηρέτη του, ο Λόρδος έταξε έξι τάλιρα στο ανήλικο αγόρι για να το ντύσει με γυναικεία ρούχα και να το πάρει στα ιδιαίτερα διαμερίσματά του για να ικανοποιήσει τις ορέξεις του. Για καλή τύχη του αγοριού όμως, ο μεγάλος του αδελφός ειδοποιήθηκε εγκαίρως και προκάλεσε μεγάλη ταραχή απειλώντας να σφάξει τους υπαίτιους αυτής της νοσηρότητας η οποία απετράπη.

Το περιστατικό οπωσδήποτε έγινε γνωστό τοις πάσι αλλά «τακτοποιήθηκε». Προκειμένου να μην προκύψουν νέες περιπλοκές τέτοιου τύπου, ο Λόρδος προχώρησε στην ίδρυση οίκου ανοχής στο Μεσολόγγι.

Ο θάνατος του Μπάηρον

Για το θάνατο του Μπάηρον κυκλοφορούν πολλά σενάρια. Φυσικά αίτια, δολοφονία, μυστικοί πράκτορες, κατάσκοποι, ιστορικοί και γιατροί πρωταγωνιστούν σε αυτά. Ένας Ιταλός πράκτορας υποστήριξε ότι τον δολοφόνησαν οι Έλληνες για την ίδρυση του πορνείου και τις ανήθικες σχέσεις του… Ένας Γάλλος πράκτορας υποστήριξε ότι τον δηλητηρίασαν οι αρχηγοί των Σουλιωτών ενώ στην Ελλάδα ειπώθηκε ότι φαρμακώθηκε από τους υπηρέτες του γιατί τον είχαν κλέψει(Γ. Γαζής)… Ο Ιταλός Mario Bertoletti διέγνωσε ότι πέθανε από κακοήθη ελώδη λοίμωξη λόγω της σύφιλης που είχε.

Από το Νίκο Βέη και το τεύχος της Ν. Εστίας 23 του 1938 διαβάζουμε για το θάνατο του Μπάηρον στη σελίδα 221 : «Αυτός ο ίδιος υπήρξε αφορμή του θανάτου του. Εξήλθεν εις κυνήγιον μετ’ Αλβανών ημιαγρίων, κατά το οποίο βάδισεν εντός της λιμνοθαλάσσης μέχρι του στήθους βρεχόμενος, όταν δ’ επέστρεψεν εις το κατάλυμά του, δεν ήλλαξε τα φορέματά του. Ο Μαυροκορδάτος παρεκάλεσε τον Βύρωνα να στεγνωθή, αλλ’ αυτός έδειξε τους Αλβανούς και είπε: Δεν είναι άνθρωποι αυτοί όπως εγώ και εγώ όπως αυτοί; Κατελήφθη υπό πυρετού, δεν ήθελε ν’ ακούση ιατρόν, έπιε ποτά ισχυρώς οινοπνευματώδη και απέθανε».

Σε κάθε περίπτωση, το μόνο σίγουρο είναι ότι τον Απρίλιο του 1824 ο Μπάηρον πεθαίνει στο Μεσολόγγι για λόγους που δε σχετίζονται με καμία πολεμική σύγκρουση ή καμία άλλη μάχη υπέρ της ανεξαρτησίας της Ελλάδας. Έτυχε δηλαδή να πεθάνει στην Ελλάδα, από άλλα αίτια, την εποχή της Επανάστασης.

Η πρότασή μας

Παραθέσαμε τα αναγνώσματά μας όπως τα βρήκαμε, προσπαθώντας να παραμείνουμε ψύχραιμοι και να μην τα «εμποτίσουμε» με την άποψή μας. Τώρα βρίσκονται στην κρίση όλων και μπορεί κάποιος, αν είναι ανακριβή, να τ’ ανατρέψει μέσω άλλων πηγών. Στη γραφή μας δεν υπάρχει πάθος αλλά μόνο θέληση για γνώση.

Καταλήγουμε μετά απ’ τ’ αποκαλυπτικό αυτό ταξίδι, ανάμεσα στα ντοκουμέντα και στα ιστορικά τεκμήρια που αφορούν την αθέατη ζωή του Λόρδου Μπάηρον, σε μία πρόταση: Να μετονομαστεί η οδός Βύρωνος στο Αργοστόλι σε οδό Αγγελοδιονύση Δεμπόνου.

Γιάννης Βαρούχας

Πηγές:
-Φ. Φωτάκος: Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως, εκδ. «Φιλ. Χρονικών», Αθήναι 1960
-J. Browne, Voyage from Leghorn to Cefalonia with Lord Bayron 1834
-Thomas  Moore, The Life, Letters and journals of Lord Bayron, London 1830
-J. Kennedy, Conversation on Religion with Lord Bayron, London 1830
-Astarte, A Fragment of truth concerning George Gordon Bayron, London 1921
-Edward Trelawny, Recollections of the Last Days of Shelley and Bayron, London 1858
-Iris Origo, The Last Attachment, Byron and Tereza Guiccioli, 1849
-Glenbernie, The Dairies of Sylvester Douglas, London 1929
– Θεόδωρος Δ. Παναγόπουλος, Τα Ψιλά Γράμματα Της Ιστορίας, εκδ. ΕΝΑΛΙΟΣ, Αθήνα 2009
-Ν. Βέης, «Ν. Εστία», τ. 23 {1938}
-Ιστορικόν Αρχείον Μαυροκορδάτου
-Robert A. McCabe, Byron and Greece
-H. W. Temperley, The Foreign Policy of Canning, 1822
-The life, writings, opinions and times of the right Hon. George Gordon Noel Byron, London 1825

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ

ΔΗΜΟΦΙΛΗ ΑΡΘΡΑ