Επισκεφτήκαμε το περασμένο Σάββατο τον Καραβάδο και το κτίριο του παλιού σχολείου του χωριού, γνωστό επίσης και ως ΚΑΠΗ απ’ τον πρώην Δήμο Λειβαθούς. Μαζί με τους ιδιαίτερα φιλόξενους κατοίκους του χωριού, είχαμε την ευκαιρία να διαπιστώσουμε τη “νοικοκυρεμένη κατάσταση” στην οποία βρίσκεται η εν λόγω Δημοτική περιουσία, τη συστηματική δουλειά που έχει γίνει από την πρόεδρο του χωριού, Ειρήνη Σταματελάτου, τις δυνατότητες αξιοποίησης που υπάρχουν αλλά και να καταθέσουμε μία πρόταση προς σκέψη και προβληματισμό.

Αφορμή της επίσκεψής μας στάθηκε η παιδική χαρά του χωριού, που βρίσκεται στον προαύλιο χώρο του παλιού σχολείου (στο εξής ΚΑΠΗ), η οποία τοποθετήθηκε απ’ την προηγούμενη Δημοτική Αρχή με χρηματοδότηση απ’ το πρόγραμμα του Υπ. Εσωτερικών της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, “Φιλόδημος ΙΙ”. Η συγκεκριμένη παιδική χαρά ξεχωρίζει απ’ τις παρόμοιες που υπάρχουν σε όλο το νησί καθώς είναι καλοδιατηρημένη, χωρίς καταστροφές και μέσα σε ένα περιφραγμένο χώρο στον οποίο τα παιδιά μπορούν να παίξουν ή να κάνουν ποδήλατο και πατίνι εφόσον εξαντλήσουν τα παιχνίδια που βρίσκονται εκεί. Παράλληλα βρίσκεται δίπλα σε ένα δρόμο χαμηλού κυκλοφοριακού φόρτου, χωρίς ατμοσφαιρικούς ή ηχητικούς ρύπους, με πλούσια φύση και φιλήσυχη γειτονιά.

Είχαμε την τιμή και τη χαρά να συνομιλήσουμε με την πρόεδρο του χωριού, την κυρία Ειρήνη Σταματελάτου. Ήταν προφανές ότι οι κοινόχρηστοι χώροι του χωριού δεν έχουν αφεθεί στην τύχη τους, κι αυτό επιβεβαιώθηκε απ’ την επικοινωνία μας καθώς άμεσα καταλάβαμε ότι πρόκειται για μία συμπολίτισσα που ενδιαφέρεται για τη δημοτική περιουσία, για τα πολιτιστικά δρώμενα αλλά και για την αξιοποίηση των υποδομών που υπάρχουν.

Ρωτώντας την κυρία Σταματελάτου για το κτίριο του ΚΑΠΗ μάθαμε ότι έχουν ήδη δρομολογηθεί κάποιες ενέργειες αποκατάστασης, όπως για παράδειγμα αυτή της εξωτερικής πέργκολας που έχει υποστεί φθορές, καθώς και της τσιμεντόστρωσης της πάνω αυλής, πίσω απ’ το κτίριο, όπου σήμερα υπάρχει μία χορταριασμένη μπασκέτα. Λαμβάνοντας προφυλάξεις υπέρ των παιδιών που παίζουν στο προαύλιο αλλά και των μεγάλων, ο χώρος κάτω από την πέργκολα έχει αποκλειστεί, μέχρι την αποκατάστασή της, προκειμένου να μην υπάρχει κίνδυνος ατυχήματος.

Παράλληλα, έχουν εντοπιστεί και βρίσκονται υπό αντιμετώπιση κάποιες εργασίες συντήρησης που αφορούν στο χρονοδιακόπτη του φωτισμού και στη σκεπή. Η πρόεδρος έχει καλλιεργήσει στο χωριό τη συνείδηση που λέει ότι η δημόσια περιουσία είναι περιουσία όλων μας, και γι ‘ αυτό οφείλουμε όλοι μας να τη φροντίζουμε. Φύλακες και προστάτες του ΚΑΠΗ είναι όλοι οι κάτοικοι των χωριού που το φροντίζουν, το συντηρούν και το απολαμβάνουν. Ίσως το πιο σημαντικό σημείο να είναι το γεγονός ότι ακόμη και τα μικρά παιδιά του χωριού, έχουν μπει σε αυτήν τη λογική με αποτέλεσμα να καλλιεργούνται οι συνειδήσεις τους και να διαπαιδαγωγούνται μέσω αυτού του ορθού παραδείγματος.

Το ΚΑΠΗ στον Καραβάδο έχει αξιοποιηθεί από την πρόεδρο του χωριού, η οποία διάγει τη δεύτερη θητεία της στο τιμόνι του χωριού, για πάρα πολλές εκφράσεις πολιτιστικών εκδηλώσεων. Όλοι θυμούνται τα πανηγύρια του Αγ. Κωνσταντίνου, τις κοπές των Πρωτοχρονιάτικων πιτών, τις χοροεσπερίδες του πολιτιστικού συλλόγου στον οποίο επίσης συμμετέχει δυναμικά η κ. Σταματελάτου, αλλά και τη διενέργεια εκπαιδευτικών μαθημάτων σε συνεργασία με την πολιτιστική επιχείρηση του Δήμου υπέρ των πολιτών του χωριού και, κυρίως, των παιδιών.

Σε αυτό το τελευταίο σημείο, ίσως θα πρέπει να εστιάσουμε λίγο περισσότερο. Η αντικειμενική δυσκολία που προκαλεί η πανδημία, είναι γνωστή σε όλους και αναντίρρητη. Έχει προκαλέσει προβλήματα και δυσλειτουργίες σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής όλου του κόσμου. Ωστόσο, το γεγονός ότι η Δημοτική Αρχή Μιχαλάτου έχει επιλέξει την κατάργηση της Πολιτιστικής Επιχείρησης του Δήμου δημιουργεί περισσότερες δυσκολίες στην παραγωγή πολιτιστικού έργου.

Πολιτισμός δεν είναι Χριστούγεννα, Καρναβάλι, Πάσχα και 15Αυγουστο. Προκειμένου να υπάρχει σοβαρή και σημαντική παρέμβαση στον τοπικό πολιτισμό, είναι ανάγκη να υπάρχει Δημοτική Πολιτιστική Επιχείριση.

Συνήθως, στις περισσότερες περιοχές, το πρόβλημα είναι η έλλειψη της υποδομής. Στην περίπτωση του Καραβάδου έχουμε το χώρο, και μάλιστα με πολύ καλή συντήρηση χάρη στις προσπάθειες της προέδρου και των κατοίκων του χωριού, αλλά δεν έχουμε τους δασκάλους της δημοτικής πολιτιστικής επιχείρησης που θα μπορούσαν να επισκέπτονται το ΚΑΠΗ στον Καραβάδο και να κάνουν μαθήματα ζωγραφικής, χορού ή μουσικής κ.α. στα παιδιά και τους κατοίκους του χωριού. Κάτι τέτοιο γινόταν στο παρελθόν, με πρωτοβουλία της κυρίας Σταματελάτου και σε συνεργασία με την ΚΕΔΗΚΕ, και άφησε πολύ καλά αποτελέσματα σε όλους όσους το βίωσαν.

Η γενικότερη απαξίωση που υπάρχει προς τη συμμετοχή στις συλλογικότητες και στα κοινά, απομακρύνει τους ανθρώπους με αποτέλεσμα πολιτιστικά σωματεία, αθλητικοί σύλλογοι και ολόκληρα χωριά να περιθωριοποιούνται. Όταν, όμως, έχεις έναν πλούτο ανθρώπινου δυναμικού σε συνδυασμό με μία καλή υποδομή, δεν μπορείς να τον αφήνεις ανεκμετάλλευτο.

Μία πρόταση για συζήτηση

Με βάση την τελευταία πρόταση της παραπάνω παραγράφου, σκεφτήκαμε και καταθέτουμε προς συζήτηση μία πρόταση περαιτέρω αξιοποίησης, ενεργοποίησης και ανάδειξης του χωριού. Με δεδομένη την ύπαρξη του καλά συντηρημένου κτιρίου του ΚΑΠΗ, ενδεχομένως να μπορούσε να στεγαστεί εκεί μία έκθεση, περιοδική ή μόνιμη, με υλικό ιστορικού, καλλιτεχνικού ή μουσειακού αντικειμένου που θα μπορούσε να προκύψει απ’ το υπάρχον δυναμικό και την ιστορία του χωριού. Η έκθεση αυτή, πέραν του ότι θα μπορούσε να αναδείξει μία ιστορική ή πολιτιστική πτυχή του τόπου, θα μπορούσε επίσης να αποτελέσει κι ένα πόλο έλξης δημιουργώντας παράλληλα τοπικό εισόδημα ή θέσεις εργασίας.

Εναλλακτικά θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένας τοπικός κοινωνικός συνεταιρισμός (ΚΟΙΝΣΕΠ) που θα ήταν σε θέση να προωθήσει τοπικά προϊόντα της περιοχής και να προσελκύσει επισκέπτες. Αυτό βέβαια είναι συνάρτηση των διαθεσιμοτήτων που υπάρχουν. Επίσης θα μπορούσε να γίνει μία συλλογή αντικειμένων λαογραφικού χαρακτήρα, που ενδεχομένως σήμερα είναι πεταμένα σε χωράφια ή αποθήκες, τα οποία θα μπορούσαν να συνθέσουν μία έκθεση τοπικής φυσιογνωμίας.

Τέλος, θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένας εκθεσιακός χώρος μνήμης και τιμής προς τον πρώην πρόεδρο του χωριού Σωτήρη Καραβά, ο οποίος απεβίωσε το 2015 αφήνοντας πίσω του μία μεγάλη παρακαταθήκη προσφοράς και αλληλεγγύης. Εκτός από πρώην πρόεδρος και ενεργός πολίτης στα κοινά, υπήρξε ναυτικός, χορωδός και ψάλτης. Αξίζει να διερευνηθούν περισσότερο οι προσπάθειές του και να αναδειχθούν. Γιατί η ιστορία κάθε τόπου είναι ένα κέντημα με τους ανθρώπους που τον αποτελούν και των δραστηριοτήτων τους. Αυτό το κέντημα δεν πρέπει να το αφήνουμε στη λήθη.

Γιάννης Βαρούχας