Εικόνα άρθρου: Jerry Apostolatos (Γεράσιμος Αποστολάτος)

Κουρλούς για δέσιμο μας λένε ανά την Ελλάδα και, μεταξύ μας, έχουν δίκιο! Ο Κεφαλονίτικος λαός είναι έξυπνος, υπάρχουν σχετικές αναφορές από διάφορες προελεύσεις και πηγές, αλλά έχει και μία μοναδική ιδιοσυγκρασία. Η αναμεμειγμένη νοοτροπία του Κεφαλονίτη είναι μάλλον αποτέλεσμα της γεωγραφικής θέσης του αντιφατικού τόπου μας, της σημαντικής ναυτοσύνης, της μεγάλης διασποράς που γνώρισε, της έντονης σεισμικότητας της περιοχής και πολλών άλλων αντικειμενικών παραγόντων.

Ο Θουκυδίδης ανέφερε το νησί ως Τετράπολις. Το όνομα αυτό είχε να κάνει με τις τέσσερις πόλεις κράτη, που δεν ήταν άλλες από την Κράνη, τη Σάμη, την Πάλλη και τους Πρόννους. Τα ανάκτορα αυτών των πόλεων βρίσκονται θαμμένα κάτω από τη γη, αλλά ουδείς ενδιαφέρεται να τα φέρει στο προσκήνιο… Ένδοξη σε όλα της η Τετράπολις, συμμετείχε στην εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου με τα καράβια της, ενώ στον Πελοποννησιακό πόλεμο παρατάχθηκε με το μέρος της Αθήνας. Γενικότερα παρατηρείται μία στενή σύνδεση του νησιού με την Αθήνα σε όλη την ιστορία του. Κάτι τέτοιο δεν έγινε ποτέ με το αντίπαλο δέος, τη Σπάρτη, αλλά έγινε όπως είπαμε με τη Μακεδονία του Αλεξάνδρου. Ωστόσο, η Τετράπολις δε θα λεγόταν για πάντα έτσι! Όταν ο τόπος θέλησε να ενωθεί, καταλύοντας το αυτοδιοίκητο των τεσσάρων επαρχιών, πήρε το όνομα ενός επιφανούς Αθηναίου με τον οποίο γνωρίστηκε όταν αυτός είχε σταλεί σε εξορία. Ο Αθηναίος αυτός λεγόταν Κέφαλος.

Ο Κέφαλος είχε μία γυναίκα που την έλεγαν Πρόκρις. Τόσο η τελευταία όσο και ο πρώτος, έχουν ενδιαφέρουσες ιστορίες που αξίζει κανείς να τις αναζητήσει και να τις διαβάσει. Εμείς όμως θα ξεκινήσουμε την αφήγησή μας, απ’ το σημείο εκείνο όπου η Πρόκριδα είχε ξεκινήσει να υποπτεύεται τον άνδρα της για μοιχεία. Το πράγμα δεν ήταν “παίξε-γέλασε”, έπρεπε να πάρει τα μέτρα της! Γι’ αυτό λοιπόν το πήρε απόφαση: μία μέρα που ο Κέφαλος πήγε για κυνήγι, τον πήρε στο κατόπι για να τον παρακολουθήσει και να διαπιστώσει αν της έλεγε την αλήθεια…

Μπροστά λοιπόν ο Κέφαλος να ψάχνει γι’ αγριογούρουνα, από πίσω η Πρόκριδα να κρύβεται στους θάμνους για να “κόβει τα κόζα”. Κάποιοι λένε ότι η θεά Άρτεμις ήταν ερωτευμένη με τον Κέφαλο, οπότε η θεά εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία σκοτώνοντας την Πρόκριδα με το δόρυ της για να της μείνει ελεύθερος ο γαμπρός! Η κεντρική εκδοχή του μύθου όμως, λέει ότι ο Κέφαλος ένιωσε τους θάμνους να κουνιούνται και, νομίζοντας ότι επρόκειτο για κάποιο θήραμα, πέταξε το δόρυ του με δύναμη και σκότωσε, χωρίς ποτέ να το έχει φανταστεί, την ίδια του τη γυναίκα!

Η Θέμιδα απ’ την άλλη, που από τότε ως φαίνεται το είχε χούι να μη βλέπει μπροστά της(!), έβαλε τους Αθηναίους να εξοστρακίσουν τον άτυχο Κέφαλο που, σύμφωνα με τα γραφόμενα, δεν έφταιγε σε τίποτα. Αναγκάστηκε όμως να μετακομίσει με τα παιδιά του στην Τετράπολις, η οποία ορίστηκε ως ο τόπος της εξορίας του. Έτσι ο γενάρχης μας βρέθηκε και χήρος και εξοστρακισμένος!! Το νησί μας συνθέθηκε έτσι, μέσω του Μύθου, περισσότερο με την ΑΘήνα για πολιτικούς, οικονομικούς, στρατιωτικούς και άλλους λόγους αφήνοντας το πιο ωραίο (κατά την ταπεινή μας άποψη) “Τετράπολις” να κοσμεί τις σελίδες του Θουκυδίδη…

Τα “Κεφαλούδια” όμως, που είχαν συνηθίσει στην πλούσια και κοσμική ζωή της Αθήνας, τα βρήκαν σκούρα στο νησί… Γιατί μπορεί το νησί μας να ήταν ανέκαθεν ένας επίγειος παράδεισος, αλλά για τους νέους ήταν τότε, απ’ ό,τι φαίνεται, και είναι και σήμερα υπερβολικά ήσυχο (το πως γίνεται να αλλάζουν οι εποχές, να προχωρούν οι επιστήμες και πάντα τα πάντα να μένουν ίδια κι αναλλοίωτα είναι μία άλλη συζήτηση)! Τα παιδόπουλα λοιπόν έπεσαν σε βαριά απελπισία (ή σε κατάθλιψη όπως θα λέγαμε σήμερα). Μη έχοντας τι άλλο να κάνουν, κατέφυγαν στο μαντείο των Δελφών προκειμένου να πάρουν ένα χρησμό για τη λύση του προβλήματός τους.

Η Πυθία ήταν σαφέστατη : “Θα ξεκινήσετε το δρόμο για την Αθήνα. Καθώς θα πηγαίνετε, καλός οιωνός θα παρουσιαστεί μπροστά σας. Τότε βγάλτε κάνα σφαχτάρι για τον Απόλλωνα! Αφού φάτε το κρέας και αφήσετε τα κόκκαλα για τη χάρη Του (γιατί όταν ο λαός μας έκανε ακόμη θυσίες στους Θεούς, το κρέας πήγαινε όλο προς βρώση, χωρίς να το αφήνουν στα ιερά να σαπίζει ή να πηγαίνει χαμένο όπως έκαναν κάποιοι άλλοι λαοί…), θα μπείτε στην Αθήνα της οποίας οι κάτοικοι θα σας θεωρήσουν ευπρόσδεκτους”. Τα παιδιά του Κεφάλου έφυγαν κατενθουσιασμένα απ’ το μαντείο βάζοντας αμέσως σε εφαρμογή το χρησμό του.

Σαλπάροντας λοιπόν στη Γλαρέντζα, πέρασαν απέναντι ξεκινώντας το μεγάλο οδοιπορικό τους προς την Αθήνα. Δρόμο έπαιρναν δρόμο άφηναν αλλά ο καλός οιωνός δεν έλεγε να κάνει την εμφάνισή του… «Μωρέ λες να μας ξεγέλασε;», άρχισαν να σκέφτονται καθώς πλησίαζαν πια τα Μέγαρα. Το βόδι απ’ την άλλη που προοριζόταν για σφαγείο και τους συνόδευε, δεν έδινε δεκάρα τσακιστή για τον οιωνό… Κάποια στιγμή όμως, να, κάτι χελιδόνια πετούσαν μυστήρια (στο μεταξύ τα χελιδόνια πάντα μυστήρια πετούν…)! Ο οιωνός! “Φέρε το βόδι” (δεν ήταν της μοίρας του γραφτό του δόλιου να δει το κλεινόν άστυ!), “θα το αφιερώσουμε στον Απόλλωνα” (να φάμε κι εμείς το κάτι τις μας γιατί μας έκοψε η λόρδα με τόσο δρόμο που κάμαμε…)!

Με μία καθαρή κοψιά πήγε το βόδι καλλιά του, ύστερα ντερλικώσανε τα παιδιά του Κεφάλου μαζί με κρασάκι μπρούσκο και η δόξα όλη στον Απόλλωνα! Το μαντείο των Δελφών είχε κάνει, για μία ακόμη φορά, καλά τη δουλειά του! Τα παιδιά του Κεφάλου μπήκαν στην Αθήνα “χωρίς ν’ ανοίξει μύτη” και προσχώρησαν εκ νέου στις υλικές και πνευματικές απολαύσεις της σπουδαίας αυτής πόλης. Ωστόσο, αυτό που ενδιαφέρει εμάς, του Κεφαλονίτες, είναι το μέρος που παρουσιάστηκε ο οιωνός και έγινε η θυσία πριν να μπουν στην Αθήνα. Το μέρος λοιπόν όπου τα χελιδόνια “πέταξαν περίεργα” και έγινε η θυσία από τα παιδιά του Κεφάλου προς τον Απόλλωνα, λέγεται ότι είναι το ίδιο μέρος όπου σήμερα βρίσκεται το Δαφνί… και ο νοών νοείτω!!

Γιάννης Βαρούχας